Nauki Ekonomiczne

GLOBALIZACJA RYNKÓW FINANSOWYCH

Renata Jedlińska — 2023-02-09

Jednym z czynników wpływających na przeobrażenia na światowych rynkach finansowych jest proces globalizacji i związany z nim proces integracji krajowych rynków finansowych. U podłoża tych zjawisk leży liberalizacja i deregulacja oraz postęp techniczny, które w zasadniczy sposób oddziałują na zmianę charakteru działania instytucji finansowych. Celem niniejszego artykułu jest scharakteryzowanie zjawisk i procesów kształtujących współczesny system finansowy, przedstawienie istoty oraz identyfikacja skali globalizacji międzynarodowych rynków finansowych ze wskazaniem zagrożeń dla rozwoju gospodarczego w wymiarze międzynarodowym. Autorka zwróciła także uwagę na skutki opisywanych procesów dla konkurencji na rynku finansowym.

DZIAŁALNOŚĆ PUBLICZNYCH INSTYTUTÓW BADAWCZYCH W POLSCE

Łukasz Brzezicki — 2023-02-09

Cel – Celem badań jest ocena działalności instytutów badawczych w Polsce przez pryzmat ich atrakcyjności biznesowej oraz innowacyjności wyrażanej w postaci patentów.

Metoda badań – W części teoretycznej artykułu wykorzystano analizę dokumentacyjną, porównawczą, studium przypadku i krytyczną analizę literatury, a w empirycznej metodę unitaryzacji zerowej do znormowania cech diagnostycznych.

Wnioski – Empiryczna analiza za 2019 rok wskazała, że instytuty uzyskiwały najwyższe wyniki w zakresie pozyskiwania środków od przedsiębiorstw, a następnie zgłaszania i uzyskiwania patentów. Instytuty najsłabiej radzą sobie z pozyskiwania środków z zagranicy. Instytuty Sieci Łukasiewicz uzyskały najwyższe średnie wartości w zakresie patentów, środków otrzymanych z zagranicy oraz od przedsiębiorstw. Ranking badanych jednostek uzyskany na podstawie efektów ich działalności wskazał, że do grupy instytutów badawczych mogą być włączone niektóre instytuty naukowe PAN.

Oryginalność/wartość/ implikacje /rekomendacje – Dokonano indywidualnej i grupowej oceny instytutów na podstawie efektów ich działalności, co wyróżnia niniejsze badanie. Stworzono rankingi najlepszych jednostek w zakresie analizowanych obszarów działalności jednostek. Następnie zaproponowano możliwe przesunięcia między grupami instytutów, które powinny wpłynąć na podniesienie poziomu efektywności systemu instytutów badawczych w Polsce. W przyszłości należy rozszerzyć badanie o wszystkie instytuty oraz zwiększyć okres analizy o kilka lat.

NOWE WYZWANIA EWIDENCJI I SPRAWOZDAWCZOŚCI KOSZTÓW W SZPITALU PUBLICZNYM –PRZYKŁAD KOSZTÓW ZWIĄZANYCH Z PANDEMIĄ COVID-19

Wioletta Świeboda — 2023-02-09

Obszar sprawozdawczości i analizy kosztów w szpitalach publicznych stanowi ważny element zarządzania podmiotami leczniczymi
w Polsce. Prawidłowe ujęcie kosztów, ich grupowanie oraz interpretacja mają wpływ na wiele decyzji zarządczych, podejmowanych na różnych szczeblach zarządzania. Wywierają także wpływ na zmiany w sferze regulacyjnej, m.in. w zakresie wyceny procedur medycznych oraz poziomu finansowania sektora ochrony zdrowia. Celem artykułu jest analiza stanu wdrożenia oraz realizacji obowiązków sprawozdawczych wynikających z nowych regulacji standardu rachunku kosztów w polskich szpitalach na przykładzie kosztów wynikających z pandemii COVID-19. Wykorzystano metody analizy, studium przypadku, obserwacji, dedukcji i wnioskowania. Rezultaty wskazują obszary sprawozdawcze budzące wątpliwość i prawidłowość ich stosowania zgodnie z rekomendacjami AOTMiT. Wskazano propozycje rozwiązań grupowania oraz sprawozdawania kosztów w szpitalach publicznych.

ODPISY 1% PODATKU DOCHODOWEGO POCHODZĄCEGO OD OSÓB FIZYCZNYCH JAKO JEDNO ZE ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA ORGANIZACJI POŻYTKU PUBLICZNEGO W POLSCE

Paulina Trębska — 2023-02-09

W artykule dokonano charakterystyki źródeł finansowania organizacji pożytku publicznego (OPP) w Polsce, w tym szczególną uwagę zwrócono na znaczenie przychodów z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. Zwrócono uwagę zarówno na korzyści, ale również na słabe strony mechanizmu 1%. Wartości przekazywanych corocznie przez urzędy skarbowe odpisów 1% podatku należnego na rzecz OPP charakteryzują się w analizowanym okresie tendencją wzrostową. W 2021 r. organizacje pożytku publicznego otrzymały tytułem 1% należnego podatku środki w wysokości 972,7 mln zł z rozliczeń rocznych za 2020 r. OPP pieniądze otrzymane z 1% mogą wydać jedynie na prowadzenie działalności pożytku publicznego. W artykule wykorzystano wtórne źródła danych pochodzących z Głównego Urzędu Statystycznego oraz Ministerstwa Finansów. Reforma Polskiego Ładu wprowadzona w 2022 roku zakłada zmiany, które mogą spowodować zmniejszenie znaczenia odpisu 1% podatku dochodowego na rzecz OPP. Fakt ten wzbudza zainteresowanie podmiotów trzeciego sektora, a rząd proponuje wypracowanie wspólnego rozwiązania na kolejne lata.

WPŁYW PANDEMII COVID-19 NA ROZWÓJ BANKOWOŚCI ELEKTRONICZNEJ W POLSCE NA PRZYKŁADZIE BANKU PKO BANKU POLSKIEGO

Anna Feruś — 2023-02-09

Cel – Głównym celem artykułu jest analiza i ocena wpływu pandemii SARS-CoV-2 na funkcjonowanie bankowości elektronicznej w Polsce na przykładzie Banku PKO Banku Polskiego.

Metoda badań – W tym celu zbadano aktualną sytuację dotyczącą funkcjonowania bankowości elektronicznej w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju elektronicznych usług bankowych w Banku PKO Banku Polskim. Do badań wykorzystano modele tendencji rozwojowej (trendu), które zastosowano do prognozowania zmian jakie będą zachodziły na rynku bankowości elektronicznej w Banku PKO Banku Polskim pod koniec 2022 roku oraz roku 2023. Analizę przeprowadzono z użyciem programu STATISTICA 13.3.

Wnioski – Na skutek pandemii COVID-19 wszystkie banki - w tym również Bank PKO Bank Polski - będą musiały w coraz większym stopniu rozwijać swoją infrastrukturę cyfrową oraz wprowadzać innowacje, żeby nadążyć za zmieniającym się stylem życia. W przyszłości stosowanie gotówki będzie ulegać marginalizacji, na rzecz płatności elektronicznych.

Oryginalność/wartość/ implikacje /rekomendacje – Dynamiczny rozwój rynku bankowości elektronicznej zmienia warunki świadczenia elektronicznych usług bankowych, co również może wpływać na efektywność i stabilność funkcjonowania sektora bankowego. Postęp informatyczno-telekomunikacyjny spowoduje, że będą się pojawiać coraz to nowe rozwiązania dotyczące usług bankowych i dzięki temu rozwinie się rynek pieniądza elektronicznego.

ROLA FAKTORINGU W PRAKTYCE GOSPODARCZEJ

Ewa Jagodzińska-Komar — 2023-02-09

Dokonano oceny realnych możliwości racjonalnego wykorzystania faktoringu w działalności przedsiębiorstw poszukujących skutecznych rozwiązań służących stymulowaniu własnej płynności finansowej. Przestawiono korzyści jakie daje ta metoda poprawy płynności w biznesie, a także zagrożenia na jakie narażeni są przedsiębiorcy, jeżeli nie dysponują odpowiednią wiedzą na ten temat. Zwrócono uwagę, że dopiero umiejętność i możliwość praktycznego wykorzystania faktoringu daje zamierzone efekty. Faktoring jest alternatywną formą zarządzania płynnością, w wielu przypadkach bardzo przydatną, zwłaszcza w czasach kryzysu gospodarczego.

Podkreślono, że ilość transakcji faktoringowych z roku na rok rośnie, zwiększa się również ilość firm faktoringowych, to jednak potencjał jaki ma faktoring nadal nie jest w pełni wykorzystywany. Usługa faktoringowa jest alternatywnym źródłem finansowania, który nie jest wystarczająco znany przedsiębiorcom, co powoduje ograniczoną jej powszechność.

FUNKCJONOWANIE MODELI TH/QH NA PRZYKŁADZIE STANU MASSACHUSETTS W USA

Izabela Zawiślińska — 2023-02-09

W przedstawionym artykule omówione zostały doświadczenia związane z wykorzystaniem modelu potrójnej i poczwórnej helisy w praktyce na przykładzie stanu Massachusetts w USA. Wybór kampusu technologicznego ze stanu Massachusetts wynika z faktu, że był on obok Doliny Krzemowej stanu Kalifornia wzorem dla modeli helikalnych w tym przede wszystkim modelu potrójnej helisy (TH) na bazie którego powstała koncepcja poczwórnej helisy (QH). Zasadniczym celem artykułu jest zaprezentować jak mechanizmy i instrumenty oraz elastyczne relacje i zadania przypisane poszczególnym ośrodkom potrójnej i poczwórnej helisy determinują poziom rozwoju poszczególnych regionów.

Z przeprowadzonej analizy wynika, że kluczowe znaczenie dla funkcjonowania modelu QH i rozwoju regionu ma kilka czynników a przede wszystkim występowanie najlepszych uczelni wyższych na świecie lub ścisła współpraca z tymi uczelniami, bardzo dobrze rozwinięta infrastruktura transportowa, chęć współpracy ze strony administracji publicznej oraz przemysłu. Ważną rolę pełni również wzajemne zaufanie pomiędzy uczestnikami modelu. Model poczwórnej helisy, w którym występuje równowaga pomiędzy jego elementami jest gwarantem zrównoważonego kontrolowanego rozwoju regionu opartego na innowacjach.

UWARUNKOWANIA SKUTECZNEGO STEROWANIA PŁYNNOŚCIĄ FINANSOWĄ PRZEDSIĘBIORSTWA

Jacek Grzywacz — 2023-02-09

Płynność finansowa jest pojęciem nader szerokim dlatego odnoszenie jej do ujęcia kapitałowego zniekształca jej istotę. Niestety, brakuje jak dotąd rozwiązań służących racjonalnemu interpretowaniu różnych aspektów płynności, czego dobrym przykładem jest jakie steoretyzowanie, odbiegające od realiów gospodarczych podawana w publikacjach definicja płynności majątkowej. Stosowanie skutecznych metod wspierania płynności wymaga właśnie stałego uwzględniania tych realiów, charakteryzujących się w danym stopniu wysokim kosztem kapitału zewnętrznego.

Powszechnym instrumentem stosownym przez firmy jest zaciąganie krótkoterminowych zobowiązań w postaci kredytu handlowego. Ma to jednak zbyt schematyczny, automatyczny wręcz charakter i w znikomym stopniu uwzględnia koszt takiego kredytu, który przecież często istnieje.

Pomimo niekwestionowanej przydatności usług faktoringowych cieszą się one małym zainteresowaniem wśród przedsiębiorstw. Wśród istniejących tu ograniczeń fundamentalne znaczenie mają tu niska wiedza firm na ten temat oraz wysoki koszt uzyskiwanych w ten sposób środków.

UBEZPIECZENIE CHOROBOWE W SYSTEMIE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

Anna Nowacka — 2023-02-09

Cel – Celem opracowania jest wskazanie roli i znaczenia ubezpieczenia chorobowego w systemie ubezpieczeń społecznych, szczególnie w kontekście przychodów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Metoda badań – W opracowaniu dokonano przeglądu literatury przedmiotu, analizy i syntezy omawianych zagadnień oraz analizy danych z raportów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Analiza danych finansowych obejmowała lata 2017-2021 i została przeprowadzona z wykorzystaniem wskaźników struktury i dynamiki.

Wnioski – Główne zadanie ubezpieczenia chorobowego, jakim jest zabezpieczenie społeczne w zakresie ryzyka związanego z niezdolnością do pracy, jest realizowane w formie świadczeń t.j. zasiłek chorobowy, zasiłek wyrównawczy, świadczenie rehabilitacyjne oraz zasiłek macierzyński i opiekuńczy. Wydatki związane z wypłatą wskazanych świadczeń stanowią tylko około 10% ogółu wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W analizowanym okresie największe wahania wystąpiły w przypadku zasiłku opiekuńczego, co było spowodowane ograniczeniami związanymi z pandemią Covid-19. Przychody FUS, bez wyodrębniania poszczególnych jego funduszy, pochodziły głównie ze składek i w 2021 roku osiągnęły poziom wskaźnika pokrycia wydatków wpływami – 81%.

KIERUNKI WPŁYWU STANDARDÓW IFRS S1 I IFRS S2 NA RACHUNKOWOŚĆ JAKO SYSTEM INFORMACYJNY O ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJU JEDNOSTEK GOSPODARCZYCH

Dorota Ślażyńska-Kluczek — 2023-02-09

Celem artykułu jest analiza proponowanych międzynarodowych standardów IFRS S1 i IFRS S2 i ich wpływu na rachunkowość przedsiębiorstwa. Postawiono następującą hipotezę badawczą: aplikacja projektowanych standardów IFRS S1 i IFRS S2 przyczyni się do lepszego rozpoznawania czy dane przedsiębiorstwo prowadzi działalność nastawioną na zrównoważony rozwój. W celu weryfikacji hipotezy posłużono się analizą literatury krajowej i zagranicznej, raportami branżowymi, a także analizą projektów standardów.

DOCHODY WŁASNE GMINY JAKO PODSTAWOWE ŹRÓDŁO ZASPOKAJANIA POTRZEB WSPÓLNOTY SAMORZĄDOWEJ W GMINIE ZAGÓRZ

Ernest Nowak — 2023-02-09

Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina, która wykonuje zadania na rzecz swoich mieszkańców. Dochody i wydatki jednostek sektora finansów publicznych są ujmowane w budżetach obejmujących rok kalendarzowy.

Gmina ma zapewniony udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadającej jej zadań do realizacji. Dochody składają się z dochodów własnych, subwencji i dotacji. O istocie samodzielności finansowej gminy decydują dochody własne, w których szczególne znaczenie pod względem wartości ma podatek dochodowy od osób fizycznych oraz podatek od nieruchomości. W ostatnich latach zauważalna jest tendencja spadkowa udziału dochodów własnych w dochodach ogółem w gminach, na co bezpośredni wpływ mają zmiany w przepisach podatkowych.

ZJAWISKO GIG ECONOMY I UBERYZACJA PRACY JAKO WSTĘPNE ETAPY BEZROBOCIA TECHNOLOGICZNEGO

Alan Golec — 2023-02-09

W artykule autor posługuje się metodami desk research (analiza dyskursu naukowego i analiza danych wtórnych), aby dowieść, że współczesne zjawiska zmian zatrudnienia: gig economy (ekonomia fuch) i uberyzacja mogą być interpretowane jako zapowiedzi i wstępne etapy nadchodzącego bezrobocia technologicznego. Autor skupia się na atomizacji pracy, wykorzystaniu platform, zautomatyzowanym nadzorze, kontroli nad procesem przydzielania i wykonywania pracy i zmianie językowej w dyskursie. W rezultacie można stwierdzić, że najbardziej charakterystyczne cechy uberyzacji, rozumianej jako trwający proces kształtowania gig economy, można powiązać z konkretnymi modelami powstawania bezrobocia technologicznego – modele te dotyczą automatyzacji konkretnych umiejętności, czynności rutynowych lub całych zawodów.

SKARBOWE OBLIGACJE OSZCZĘDNOŚCIOWE W STRUKTURZE AKTYWÓW FINANSOWYCH GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE

Paweł Kulpaka — 2023-02-09

Artykuł poświęcony jest skarbowym obligacjom oszczędnościowym w Polsce. Jego celem jest analiza rozwoju tego rynku oraz badanie udziału tych instrumentów w strukturze aktywów finansowych gospodarstw domowych w latach 2010 – 2021. Opracowanie powstało w oparciu o wybrane pozycje literatury poświęcone tej tematyce oraz publicznie dostępne dane źródłowe pochodzące z Ministerstwa Finansów oraz Narodowego Banku Polskiego. W artykule zastosowano metodę badań nazywaną analizą danych pierwotnych lub wtórnych (desk research) oraz analizę wybranej literatury przedmiotu. Przeprowadzone badania jednoznacznie pokazują bardzo dynamiczny rozwój rynku skarbowych obligacji oszczędnościowych w Polsce w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Jednak instrumenty te wciąż nie odgrywają znaczącej roli na rynku finansowym w naszym kraju, a ich udział w strukturze aktywów finansowych gospodarstw domowych kształtuje się na niewielkim poziomie. Artykuł jest wynikiem samodzielnej i oryginalnej pracy badawczej autora, odzwierciedlającej jego zainteresowania naukowe. Według jego najlepszej wiedzy na rynku wydawniczym w Polsce brakuje tego typu analiz.

CZY IDENTYFIKACJA KONCEPCJI SENSU ŻYCIA PRACOWNIKA JEST CZĘŚCIĄ ZARZĄDZANIA ZASOBAMI LUDZKIMI?

Edyta Haszczak — 2023-02-09

Pracodawcy kreując spójne strategie efektywnego korzystania z potencjału i umiejętności pracowników poszukują nowych metod wzmocnienia identyfikacji z celami i misją instytucji lub przedsiębiorstwa swoich wykonawców. Rozbudowywanie sieci benefitów, edukacja na temat misji, wizji i wartości przedsiębiorstwa i inne inwestycje w pracownika skutkują wszechstronną znajomością pracownika, zarówno w obszarze kompetencji, umiejętności, zdrowia i życia rodzinnego. Czy koncepcja sensu życia pracownika również może być użyteczna z perspektywy pracodawcy? Co sugerują odkrycia filozofii czy psychologii? Jak daleko powinna przebiegać granica pomiędzy życiem prywatnym, zawodowym, a filozofią i sensem życia pracownika?