Miasta zdegradowane w zachodniej części województwa mazowieckiego / Degraded towns in the western part of Mazowieckie voivodship
Abstrakt
Streszczenie: Zarówno w Polsce, jak i na Mazowszu, liczne są miejscowości formalnie wiejskie, które w przeszłości miały status miasta. Niektóre z nich zostały zdegradowane nie tylko w sensie formalnoprawnym - utraciły one również określone atrybuty miejskości. Część takich jednostek zachowała jednak liczne miejskie cechy, w związku z czym ich szanse na przywrócenie praw miejskich są realne. Celem opracowania jest charakterystyka tytułowej kategorii miejscowości, uwzględniająca między innymi aspekty: demograficzny, funkcjonalny i morfologiczny. Niektóre miejscowości wytypowano jako posiadające szanse na odzyskanie praw miejskich.
Słowa kluczowe: miasta zdegradowane, prawa miejskie, funkcje miejskie, morfologia miejska, zachodnie Mazowsze.
Summary: In the Mazowieckie voivodship, as in whole Poland, there are numerous now formally rural settlements, which used to have urban status in the past. Some of them have been degraded not only in the formal-legal sense - they have also lost the specific attributes of urbanity. Some of these localities, however, have retained a number of urban characteristics, and therefore they have real chances to regain urban status. The aim of the study is to characterize the degraded towns, taking into account, among other aspects, their demography, functions and morphology. Some villages have been pointed to have chances to recover their urban status.
Keywords: degraded towns, town privileges, urban functions, urban morphology, Western Mazovia.
Bibliografia
Bibliografia:
Bogucka M., Samsonowicz H., 1986, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Ossolineum, Wrocław.
Drobek W., 1999, Rola miast zdegradowanych w sieci osadniczej Śląska, Państwowy Instytut Naukowy - Instytut Śląski w Opolu, Opole.
Dziennik Praw za lata 1869-1870 (tomy: 69-70).
Dziennik Ustaw za lata 1958-2015.
Jelonek A., 1967, Ludność miast i osiedli typu miejskiego na ziemiach Polski od 1810 do 1960 r., Dokumentacja Geograficzna, z. 3-4.
Krzysztofik R., 2007, Lokacje miejskie na obszarze Polski - Dokumentacja geograficzno-historyczna, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Miasta polskie w tysiącleciu, t. U, 1967, Ossolineum, Wrocław--Warszawa-Kraków.
Piskozub A., 1987, Dziedzictwo polskiej przestrzeni. Geograficzno--historyczne podstawy struktur przestrzennych ziem polskich, Ossolineum, Wrocław.
Rocznik statystyki Rzeczypospolitej Polskiej 1920/22, 1923, GUS, Warszawa.
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i krajów słowiańskich, 1880-1902 (15 tomów), F. Sulimierski, W. Walewski (red.), Warszawa.
Sokołowski D., 1994, Hierarchia miejscowości centralnych w makro-regionie dolnej Wisły, Acta Univ. Nicolai Copernici, Geografia 26, Wyd. Naukowe UMK, Toruń, s. 107-124.
Sokołowski D., 1997, Hierarchia funkcjonalna osiedli i system obsługi ludności w województwie toruńskim, [w:] W. Maik, D. Sokołowski (red.), Geografia osadnictwa ludności i turyzmu wobec transformacji systemowej, Wyd. Naukowe UMK, Toruń.
Sokołowski D., 1999, Zróżnicowanie zbioru małych miast i większych osiedli wiejskich w Polsce w ujęciu koncepcji kontinuum wiejsko--miejskiego, Wyd. Naukowe UMK, Toruń.
Sokołowski D., 2008, Miasta nowe i potencjalne jako główne elementy kontinuum wiejsko-miejskiego w Polsce, [w:] A. Jezierska--Thöle, L. Kozłowski (red.), Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego, Wyd. Naukowe UMK, Toruń, s. 63-78.
Sokołowski, D., 2015a, Urbanizacja wsi na przykładzie miast zdegrado-wanych województwa świętokrzyskiego, Studia Obszarów Wiejskich, IGiPZ PAN, 37.
Sokołowski D., 2015b, Zróżnicowanie funkcjonalne miast zdegradowanych i restytuowanych na tle miast i wsi podobnej wielkości w Polsce Wschodniej, [in:] Krzysztofik R, Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg & Uniwersytet Wrocławski, Gothenburg - Wrocław, s. 249-269.
Sporna T., Krzysztofik R, Dymitrow M., 2015, Degraded and restituted towns in numbers/Miasta zdegradowane i restytuowane w liczbach, [w:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (red.), Degraded and restituted towns in Poland. Origins, development, problems/Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, School of Business, Economics and Laws, Gothenburg, s. 367-368 / 369-422.
Statystyka miast i osiedli 1945-1965, 1967, Seria Statystyka Regionalna, z. 6, GUS.
