OD RELATYWIZMU PSYCHOLOGICZNEGO DO WYMIARU ŻYCIA DUCHOWEGO / From psychological relativism to the spiritual dimension

Abstrakt

The author combines cognitive psychology with current ideas of epistemology theory, in particular with cognitive minimalism as represented by Greek philosophers. It is done in order to focus attention on cognitive minimalism, which has dominated current trends in cognitive psychology. Simultaneously, he draws attention to the very idea of the relation of the subject with the objective reality whose effect lies in the relative and subjective psychological dimension. He does not dispute the existence and the meaning of this dimension, yet warns about the uncritical introduction of this dimension into the area of pedagogical knowledge, which is a type of teleological and axiology devaluation of this knowledge. Finally, counteracting the psychological dimension, the author proposes the acceptance of the dimension of the spiritual life by alleging Frankl`s logotheory and the biographies of people who, through their own lives, proved the existence of this spiritual dimension, where obligatory psychological rights no longer apply.

Keywords: psychological dimension, the spiritual dimension, development, cognition

Abstrakt:

Autor wiąże psychologię poznawczą z nurtem teorii poznania, a szczególnie z minimalizmem poznawczym, reprezentowanym przez filozofów greckich. Czyni to w celu zwrócenia uwagi na minimalizm poznawczy, który zdominował współczesne nurty psychologii kognitywistycznej. Zwraca jednocześnie uwagę na relację poznającego podmiotu z obiektywną rzeczywistością, której efektem jest relatywny i subiektywny wymiar psychologiczny. Nie kwestionuje jednak istnienia i znaczenia tego wymiaru, ale przestrzega, że bezkrytyczna jego adaptacja na teren nauk pedagogicznych jest rodzajem dewaluacji teleologicznej i aksjologicznej tych nauk. W końcu, jako opozycję w stosunku do wymiaru psychologicznego, autor proponuje przyjęcie wymiaru życia duchowego. Powołuje się przy tym na logoteorię V. Frankla oraz na biografię osób, które swoim życiem udowodniły istnienie wymiaru, w którym przestają obowiązywać prawa psychologiczne.

Słowa kluczowe: wymiar psychologiczny, wymiar duchowy, rozwój, poznanie