JOHN LENNON – CZŁOWIEK I ARTYSTA NIESPEŁNIONY?

Autor

DOI:

https://doi.org/10.19251/rtnp/2020.12(3)

Słowa kluczowe:

kompleks, trauma, dominacja, „krzyk pierwotny”, gwiazdorstwo, artyzm, niespełnienie

Abstrakt

Niniejszy esej jest próbą syntetycznego, poniekąd psychoanalitycznego, ujęcia biografii Johna Lennona, zarówno jako ewidentnie zagubionego geniusza
muzyki popularnej, jak i ofiary chłopięcego kompleksu zaniedbania przez uwielbianą matkę – później wysublimowanego w kompleks kobiecej dominacji
i przeniesionego na Yoko Ono, jego drugą żonę i awangardową „muzę.” W rezultacie ich związek, w znacznym stopniu wyidealizowany przez media, został
ukazany w kontekście relacji Lennona z innymi kobietami (na przykład z ciotką Mimi), sprzecznych cech jego osobowości oraz ewolucji światopoglądowej i artystycznej, która doprowadziła najpierw do dramatycznego rozdarcia między popowym supergwiazdorstwem a awangardowym artystostwem, ostatecznie zaś – do faktycznej niemocy twórczej w ciągu ostatnich pięciu lat życia. Perspektywę komparatystyczną dla tych rozważań wyznaczać będą biografie Elvisa Presleya i Micka Jaggera.

Biogram autora

Andrzej Dorobek, Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku

Andrzej Dorobek (rocznik 1960), absolwent warszawskiej anglistyki, doktor kulturoznawstwa, eseista, publicysta, tłumacz i poeta, członek Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, w latach 1997-2012 redaktor naczelny magazynu artystyczno-literackiego „Gościniec Sztuki”, stały współpracownik „JAZZ FORUM”, „Ruchu Muzycznego”, „Fragile” i „Opcji” (publikował/ publikuje też, między innymi, w „NaGłosie”, „Literaturze na świecie”, „Nowym Nurcie”, „Kinie”, „Studium”, „Akancie”,„Toposie”, „Twoim Bluesie”, „Magazynie Muzycznym Jazz” i kwartalniku „Lizard”). Jest autorem dziesięciu tomików poezji, między innymi Translacje i transfiguracje (Bydgoszcz Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, 2002), Śpiewnik (Kraków Wydawnictwo Miniatura, 2008), De-kadencje (Kraków Wydawnictwo Miniatura, 2013) i Pas-jans (Warszawa Oficyna Wydawnicza Volumen 2018). Do jego szczególnych osiągnięć należą tom esejów Rock: problemy, sylwetki, konteksty – szkice z estetyki
i socjologii rocka (Bydgoszcz Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, 2001), wznowiony w roku 2016 w wersji rozszerzonej i uaktualnionej przez chorzowskie Wydawnictwo Medeia, rozprawa doktorska Psychedelia As Reflected in Anglo-American Literature and Popular Culture After WW II (Saarbrücken Lambert Academic Publishing 2014), przekład Nowojorskiej bohemy Ronalda Sukenicka (Warszawa PIW, 1995), opracowanie książki Ulica Tumska: antologia wierszy o Płocku/anthology of poems about Płock (1111-2006) (Płock ZLP Oddział w Płocku 2007) oraz publikacje anglojęzycznych prelekcji uniwersyteckich między innymi w Hiszpanii, Czechach i Rumunii (2003-2018).

Bibliografia

Appleton, Roger (reż.), Looking for Lennon, Evolutionary Films, 2018. DVD.

Beatles, The, „Money”, With The Beatles, Parlophone, 1963. LP.

Buskin, Richard, John Lennon: życie i legenda, tłum. Jarosław Rybski, Wrocław, Wydawnictwo „Astrum”, 1993.

Byron, Alan (reż.), The Beatles: Made on Merseyside, Screenbound Productions, 2018. DVD.

Cleave, Maureen, „At Home With Cynthia”, w: Lennon: The Liverpool Echo’s Tribute To John Lennon, Liverpool Echo, 15-19 grudnia 1980, przedruk w załączniku do

wielopłytowej edycji Lennon, Apple, 1984. LP.

Connolly, Ray, Being John Lennon: a Restless Life, London, Wiedenfeld and Nicholson, 2018.

Cowey, Chris (reż.), Becoming The Beatles, Formative Productions, 2012. TV film.

Epstein, Michael (reż.), LENNONYC, Two Lefts Don’t Make a Right Productions/ Dakota Group/Thirteen American Monsters, 2010. DVD.

Goldman, Albert, The Lives of John Lennon, 1988, e-book, brak numeracji stron. [Dostęp: 11.12.2018].

Hilton, Simon (reż.), Lennon Legend, Parlophone, 2003. DVD.

Kamieniecka, Anna Elżbieta, „John Lennon: Pierwotny krzyk”, Zwierciadło. pl, 18. 06. 2012, brak numeracji stron. [Dostęp: 28.12.2018].

Kenny, Francis, Understanding John Lennon, London, Shepheard-Walwyn (Publishers) Ltd, 2020.

Lennon, John (Plastic Ono Band), „Cold Turkey”, Apple, 1969. SP.

Lennon, John (Plastic Ono Band), „Mother,” „God”, John Lennon/Plastic Ono Band, Apple, 1970. LP.

Lennon, John, „Scared”, „Nobody Loves You (When You’re Down And Out)”, Walls And Bridges, Apple Records, 1974. LP.

Lennon, John i Yoko Ono, „Woman”, Double Fantasy, Geffen, 1980. LP.

Loder, Kurt, „Straight Time”, Rolling Stone 1983 nr 395.

Longfellow, Matthew (reż.), Classic Albums: „John Lennon/Plastic Ono Band”, IsIs Productions/Eagle Rock Entertainment, 2008. DVD.

Mac Donald, Ian, Revolution in the Head: The Beatles’ Records and the Sixties, London, Pimlico, 2005.

Mekas, Jonas i Andrew Solt (reż.), Gimme Some Truth: the Making of John Lennon’s „Imagine” Album, EMI/Capitol, 2000. DVD.

Norman, Philip, John Lennon: The Life, London, Harper Collins Publishers, 2008.

Norman, Philip, Shout! The True Story of The Beatles, London, Simon & Schuster, 1981, wersja e-book, brak numeracji stron. Dostęp, 12. 12, 2018.

Norman, Philip, Szał! Prawdziwa historia Beatlesów, tłum. Arkadiusz Belczyk, Bielsko-Biała, Pascal, 2003.

Pang, May, Loving John, 1985, wersja e-book, brak numeracji stron. [Dostęp; 20.12.2018].

Pareles, Jon i Patricia Romanowski, The Rolling Stone Encyclopedia of Rock&Roll, New York, Rolling Stone Press/Summit Books, 1983.

Raymond, Alan i Susan Raymond (reż.), Elvis Presley: ‘56 Special, Elvis ‘56 Inc./Lightyear Entertainment, 1987. VC.

Richards, Keith, James Fox, Życie. Autobiografia, tłum. Magdalena Bugajska, Warszawa, Wydawnictwo Albatros, 2011.

Rolling Stones, The, „It’s Only Rock’n’Roll”. It’s Only Rock’n’Roll, Rolling Stones Records, 1974. LP.

Ryan, David Stuart, Tajemnica Johna Lennona, tłum. Stanisław Czaja, Literatura, 1985, nr 9.

Ryan, David Stuart, Tajemnica Johna Lennona, tłum. Stanisław Czaja, Literatura, 1985, nr 11.

Ryan, David Stuart, Tajemnica Johna Lennona, tłum. Stanisław Czaja, Literatura, 1986, nr 1.

Saville, Lyndy (reż.), Discovering Lennon, BBC 2010. TV Special.

Scheinfeld, John (reż.), The U.S. vs. John Lennon, Authorized Pictures, 2006. DVD.

Scorsese, Martin (reż), George Harrison: Living in the Material World, Grove Street Pictures, 2011. DVD.

Solt, Andrew (reż.), Imagine John Lennon, Warner Bros., 1988. VC.

Upshal, David (reż.), The Seven Ages of Elvis, Sky Arts Ltd, 2017. TV film.

Turner, Steve, Głód niebios. Rock & roll w poszukiwaniu zbawienia, tłum. Tomasz Bieroń, Kraków, Wydawnictwo Znak, 1997.

Weiss, Wiesław, „Wielki poker”, Magazyn Muzyczny Jazz,1983, nr 4.

Weiss, Wiesław, „The Rolling Stones /9/”, Magazyn Muzyczny Jazz, 1987, nr 7.

Womack, Kenneth, John Lennon 1980: The Last Days in the Life, London, Omnibus Press. 2020.

##submission.downloads##

Opublikowane

2021-06-11

Numer

Tom 12 (2020): Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

Dział

Artykuły