Struktura społeczno-zawodowa i demograficzna ludności Płocka w okresie Polski Ludowej
DOI:
https://doi.org/10.19251/rtnp/2022.14(6)Słowa kluczowe:
Płock,, ludność czynna zawodowo,, źródła utrzymania,, poziom wykształceniaAbstrakt
Struktura społeczno-zawodowa i demograficzna ludności Płocka w okresie Polski Ludowej. Autor opracowania wychodzi z założenia, że współczesne społeczeństwo zostało w dużej mierze ukształtowane w przeszłości tej (dopiero) co minionej i tej dalszej, dlatego należy to społeczeństwo odchodzące przybliżać, odpowiadając na pytanie, jakie ono było na przykład pod względem struktury płci, wieku, czym się zajmowało i z czego oraz jak żyło, oraz jak było przygotowane do samodzielnego życia. Na część tych pytań autor udziela odpowiedzi w niniejszym opracowaniu. Celem artykułu jest charakterystyka ludności pod względem struktury demograficznej, aktywności zawodowej, charakteru wykonywanej pracy, źródeł utrzymania, poziomu wykształcenia. Materiałem wyjściowym, który pozwalał na charakterystykę mieszkańców w poszczególnych latach były dane pochodzące ze spisów ludności. Metoda badań sprowadza się do opisu i porównań stosowanych w ekonomii, geografii, w statystyce.
Wyniki badań: w okresie badanym 1950-1988 ludność Płocka zwiększyła się czterokrotnie. Nastąpił wzrost aktywności zawodowej mieszkańców, szczególnie kobiet. Spadek udziału dzieci w ogólnej liczbie ludności oraz wzrost aktywności zawodowej kobiet, a także coraz wyższy odsetek osób utrzymujących się ze źródeł niezarobkowych przyczynił się do zmniejszenia liczby osób utrzymywanych przez osoby pracujące. Najważniejszym działem gospodarki narodowej zapewniającym pracę dla mężczyzn był przemysł, dla kobiet usługi. Większość kobiet wraz ze wzrostem ich poziomu wykształcenia, w końcowych latach badań, pracowała na stanowiskach nierobotniczych. Wzrastający popyt na siłę roboczą powodowany tworzeniem nowych miejsc pracy przyczynił się do napływu ludności, dlatego w ogólnej liczbie dorosłych mieszkańców zdecydowanie przeważyły osoby przybyłe. Ogólnie biorąc, społeczeństwo Płocka w 1988 r. było o wiele bardziej zróżnicowane pod względem demograficznym, zawodowym, terytorialnym, źródeł utrzymania, poziomu wykształcenia niż w 1950 r. i było przygotowane do nowych wyzwań.
Bibliografia
Bałtowski M., Gospodarka socjalistyczna w Polsce. Geneza, przebieg, upadek, PWN, Warszawa 2009.
Bulska B.M., Zagadnienia regionalne i lokalne w spisach powszechnych ludności w: Spisy ludności Rzeczpospolitej Polskiej, red. Z. Strzelecki, T. Toczyński, Polskie Towarzystwo Demograficzne, GUS, Warszawa 2002, s.743-762.
Gajewski M., Zmiany administracyjne miast i osiedli 1918-1963, GUS, Warszawa1964.
Dłuska T., Kozłowski Cz., Publikacje z wynikami Narodowego Spisu Powszechnego 1950, w: Spisy ludności Rzeczpospolitej Polskiej, red. Z. Strzelecki, T. Toczyński, Polskie Towarzystwo Demograficzne, GUS, Warszawa2002, s. 330-337.
Hostyński L., Wartości utylitarne, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1998.
Iżyk W., Ruchy migracyjne w rejonie uprzemysławianym, PWN, Warszawa 1975.
Jelonek A., Ludność miast i osiedli typu miejskiego na ziemiach Polski od 1810 do 1960, „Dokumentacja Geograficzna” 1967 zeszyt ¾, IG PAN Warszawa.
Jevons W.S., Zasady nauki, PWN, Warszawa1960.
Nowowiejski A. J., Płock. Monografia historyczna, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock 2017.
Paćko G., Rakowski W., Współczesne społeczeństwo Płocka, „Rocznik Mazowiecki” 2007 tom XX,.s.204-222.
Piątkowski M., Europejski lider wzrostu. Polska droga od ekonomicznych peryferii do gospodarki sukcesu, Poltext, Warszawa 2020.
Rakowski W., Bujała B., Warunki życia rodzin z dziećmi uczęszczającymi do szkoły podstawowej w Żyrardowie, „Rocznik Żyrardowski” 2003, t. II , s. 267-325.
Rakowski W., Próba oceny warunków życia rodzin (z dziećmi) zamieszkałych na osiedlu Bródno, Służew w Warszawie, w: Warunki życia wybranych społeczności lokalnych na początku XXI wieku, red. W. Rakowski, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2003, s.45-128.
Rakowski W. Warunki życia rodzin z dziećmi uczęszczającymi do szkoły podstawowej w mieście o zanikającej funkcji przemysłowej (na przykładzie Będzina), w: jak wyżej.
Rakowski W., Wpływ przyrostu naturalnego i salda migracji stałych ludności na wzrost liczby mieszkańców Płocka w latach 1946-2015, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego”, 2017 , t. IX , s.54-76.
Wapiński R., Problem pokoleń w historii społecznej Polski XIX i XX wieku, w: Metamorfozy społeczne, red. J. Żarnowski,: Instytut Historii PAN, Warszawa1997, s. 35-57.
Trzcińska B. Oddziaływanie inwestycji wiodącej na zatrudnienie w zakładach przemysłowych w ośrodkach intensywnie uprzemysławianych. PWN, Komitet Badań Regionów Uprzemysławianych PAN, Warszawa 1988.
