RODZICIELSKA PARTYCYPACJA W KSZTAŁCENIU SPECJALNYM W POLSCE

Autor

DOI:

https://doi.org/10.19251/sej/2022.16(7)

Słowa kluczowe:

specjalne potrzeby edukacyjne, edukacja włączająca, prawa i obowiązki rodziców, partycypacja

Abstrakt

Artykuł ma na celu ukazanie formalnego kontekstu działania placówek oświatowych w Polsce opartego na implikacji założeń edukacji inkluzyjnej. Punktem wyjścia prowadzonych rozważań jest uznanie przemiany, jaka zaszła w podejściu do osób niepełnosprawnych. Dokonała się ona na drodze ewolucji od medycznego modelu i edukacji segregacyjnej, przez model niepełnosprawności skoncentrowany na potrzebach i edukacji integracyjnej, aż po społeczny model i edukację inkluzyjną. W aktualnie obowiązujących przepisach oświatowych gwarantowane jest pełne poszanowanie praw osób niepełnosprawnych w edukacji. W artykule sformułowana została teza, iż przy implikowaniu założeń modelu społecznego niepełnosprawności obecność rodzica w edukacji ucznia niepełnosprawnego należy uznać za warunek sine qua non. W toku wywodu rozpoznane zostały oraz bliżej scharakteryzowane przejawy rodzicielskiej partycypacji w edukacji włączającej w polskim systemie oświaty. Zdaniem autorki widoczne są one na dwóch poziomach: decydowania o rodzaju placówki oświatowej, do której będzie uczęszczać dziecko oraz współuczestnictwa w organizacji procesu edukacyjnego.

Bibliografia

Ainscow, Mel. 2000. Robić właściwe rzeczy. Potrzeby specjalne z perspektywy doskonalenia szkoły. W: Integracja dzieci o specjalnych potrzebach. Wybrane zagadnienia etyczne, red. Gavin Fairbairn, Susan Fairbairn, 181-207. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.

Al-Khamisy, Danuta. 2013. Edukacja włączająca edukacją dialogu. W poszukiwaniu modelu edukacji dla ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Andrzejewski, Marek. 2020. Sytuacja prawna wychowanka pieczy zastępczej. W: Status osób małoletnich – piecza zastępcza, kontakty, przysposobienie, red. Marek Andrzejewski, 15–77. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Nauk Prawnych PAN.

Bąbka, Jarosław, Nowicka, Agnieszka. 2019. Edukacja włączająca, aby nie była iluzją …. Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 36, 11-30.

Bełza, Magdalena. 2015. Systemy edukacji osób umiarkowanie i znacznie oraz głęboko niepełnosprawnych intelektualnie (na przykładzie rozwiązań w Anglii, Republice Czeskiej i Polsce). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Chrzanowska, Iwona. 2019. Edukacja włączająca w badaniach naukowych – perspektywa rodzica, W: Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole, red. Iwona Chrzanowska, Grzegorz Szumski, 92-105. Warszawa: Wydawnictwo FRSE.

Cytlak, Izabela. 2013. Iluzje inkluzji? Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w placówkach oświatowych. Studia Edukacyjne, 27, 173-184.

Czarnocka, Marzenna. 2020. Udzielanie i dokumentowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole i przedszkolu. Warszawa: Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

Dobrzyńska, Jolanta. 2021. Edukacja włączająca jako nowa ideologia. Dostęp: 16.03.2021. https://wp.naszdziennik.pl/2021-03-16/349814,edukacja-wlaczajaca-jako-nowa-ideologia w.html?d=1

Grzelak, Paweł, Kubicki, Paweł, Orłowska, Marta. 2014. Realizacja badania ścieżek edukacyjnych niepełnosprawnych dzieci, uczniów i absolwentów. Raport końcowy. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Jadach, Katarzyna, Perska-Gradowska, Paulina. 2021. Resocjalizacyjny potencjał środowiska szkolnego w postępowaniu z nieletnimi. Resocjalizacja Polska, 22, 291-312.

Karasowska, Aleksandra. 2016. Jak wychowywać i uczyć dzieci z zaburzeniami zachowania. Warszawa: Remedium Wydawnictwo Edukacyjne.

Kawczyńska-Butrym, Zofia. 1998. Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.

Kosakowski, Czesław. 2001. Problem podmiotowości i autorewalidacji w pedagogice specjalnej W: Problem podmiotowości człowieka w pedagogice specjalnej, red. Henryk Machel, 37-47. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Kościółek, Maria. 2019. Drogi edukacyjne dzieci z niepełnosprawnością – dylematy rodziców. Studia Paedagogica Ignatiana, 22(2), s. 189-214.

Kubicki, Paweł, Dudzińska, Agnieszka, Olcoń-Kubicka, Marta. 2012. Wszystko jasne – dostępność i jakość edukacji dla uczniów niepełnosprawnych. Raport z działań w 2011. Warszawa: Stowarzyszenie „Nie-Grzeczne Dzieci”.

McWilliams, Robin. 2010. Routiness-based early intervention: supporting young children and their families: Baltimore: Brookes Publishing.

Olszewski, Mikołaj, Misiak, Małgorzata. 2020. (Nie)inkluzyjna edukacja wobec dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością. W: Świadomość edukacyjna rodziców i pedagogów dziecka w wieku szkolnym. Zagadnienia wybrane, red. Jolanta Borek, 169-171. Radom: Instytut Naukowo-Wydawniczy.

Plieth-Kalinowska, Izabela. 2020. Relacje interpersonalne uczniów z niepełnosprawnościami w klasach integracyjnych. Diagnoza i implikacje prakseopedagogiczne. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Rola, Beata. 2019. Rodzic w edukacji włączającej jako współuczestnik procesu. W: Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole, red. Iwona Chrzanowska, Grzegorz Szumski, 248-262. Warszawa: Wydawnictwo FRSE.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09.08.2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, t.j. Dz.U.2020.1309.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09.08.2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, t.j. Dz.U.2020.1280.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 07.09.2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, Dz.U.2017.1743 ze zm.

Sipowicz, Kasper, Pietras, Tadeusz. 2017. Wprowadzenie do pedagogiki inkluzyjnej (włączającej). Wrocław: Wydawnictwo Continuo.

Skotnicka, Beata. 2016. Wsparcie społeczne nauczycieli edukacji inkluzyjnej. W: Problemy edukacji, rehabilitacji i socjalizacji niepełnosprawnych, Tom 22(1) /2016: Inkluzja edukacyjna. Idee, teorie, koncepcje, modele edukacji włączającej a wybrane aspekty praktyki edukacyjnej, red. Zenon Gajdzica, Magdalena Bełza, 175-187. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Szwed, Sylwia. 2012. Sumienie bardzo czyste. W: Pytania, których się nie zadaje. 12 reporterów. 12 ważnych odpowiedzi, red. Jolanta Koral, 70-85. Warszawa: Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Osób z Zespołem Dawna Bardziej Kochani.

Śliwerski, Bogusław. 2012. Prawa rodziców. Psychologia w szkole, 1, 103-110.

Taylor, Roland, Smiley, Lydia, Richards, Stephen. 2009. Exceptional students: Preparing teachers for the 21st century. New York: McGraw-Hill.

Twardowski, Andrzej. 2002. Kształtowanie dialogowej kompetencji komunikacyjnej u uczniów niepełnosprawnych intelektualnie. Kalisz-Poznań: Instytut Pedagogiczno-Artystyczny UAM.

Ustawa z dnia 14.06.1960, Kodeks postępowania administracyjnego, t.j. Dz.U.2021. poz. 735.

Ustawa z dnia 14.12.2016 r. Prawo oświatowe, t.j. Dz.U.2021.1082 ze zm.

Wiszejko-Wierzbicka, Dorota. 2012. Specjalne potrzeby ucznia czy szkoły? Przewodnik po edukacji włączającej pomocą w rozwijaniu kształcenia i uczestnictwa w życiu szkoły. Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, III (4), 71-86.

##submission.downloads##

Opublikowane

2022-12-23

Numer

Dział

Articles