SYTUACJA I TENDENCJE ROZWOJOWE W POLSKIEJ GOSPODARCE W LATACH 1982-85 PO WPROWADZENIU STANU WOJENNEGO – PRZEDOSTATNIA I NIEUDANA PRÓBA RATOWANIA REALNEGO SOCJALIZMU
Abstrakt
DOI: 10.19251/ne/2019.29(1)
Streszczenie
Celem opracowania jest analiza wybranych
i ważnych czynników wpływających
na rozwój gospodarki Polski
w okresie 1982-85 w sferze realnej w powiązaniu
z systemem funkcjonowania gospodarki.
Starano się wyeksponować te
aspekty kierunków rozwoju w tym okresie,
które uważano za niedostateczne lub
niewłaściwie scharakteryzowane w wielu
dotychczasowych publikacjach. Przeprowadzona
analiza może przyczynić się do lepszego
wyjaśnienia jego elementów
sprawczych i czynników go hamujących
oraz istniejących wówczas zagrożeń,
możliwości ich przezwyciężenia, uruchomienia
rezerw i przyspieszenia rozwoju
gospodarczego w rozpoczynającym się
wtedy pięcioleciu (poczynając od 1986
r.). W opinii autora była to ostatnia i realna
próba uratowania na pewien czas realnego
socjalizmu oraz gospodarki centralnie
planowanej i zarządzanej w Polsce.
Zakończyła się, podobnie jak poprzednie,
niepowodzeniem. Strategicznym obszarem
okazał się nikły postęp techniczny
utrudniający wzrost wydajności pracy
i powodujący powiększanie się luki technologicznej
w stosunku do krajów wyżej
rozwiniętych. Powodował on spadek
wolumenu i efektywności eksportu do
tej grupy krajów wyrobów wysoko przetworzonych,
w tym przede wszystkim
maszyn, a ze względu na ograniczenia
surowcowe również całego eksportu.
W tym roku mija 30 lat od początku ostatecznego
pożegnania się z socjalizmem
(również w gospodarce) poprzez jego
stopniowy demontaż.
Słowa kluczowe: polska gospodarka,
system nakazowo-rozdzielczy, rozwój
gospodarczy, Plan Trzyletni 1983-85,
zadłużenie zagraniczne, efektywność gospodarki,
marnotrawstwo i niewykorzystanie
zasobów, majątek trwały i zasoby
pracy, przemiany strukturalne, importochłonność
gospodarki, strategia eksportu.
Bibliografia
LITERATURA
Balassa Bela. 1985. Exports, policy choices, and economic growth in developing
countries after the 1973 oil shock, Journal of Development Economics, Vol. 18,
-35.
Baldwin Richard. 1992. On the growth effects of import competition, NBER
Working Paper, No. 4045.
Bednarczyk Jan. 1990. Polityka pieniężna przeciw inflacji. Studium gospodarki
kapitalistycznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Bolesta-Kukułka Krystyna. 1992. Gra o władzę a gospodarka. Polska 1944–
, Warszawa.
Berend Ivan T. i G. Ránki. 1974. Economic development in East Central Europe
in the nineteenth and twentieth centuries. New York: Columbia University Press.
Brzeziński Zbigniew. 1990. Plan gry. USA vs ZSRR, Warszawa.
Dembinski Paweł. 1991. The Logic of the Planned Economy, Oxford.
Diagnozy i propozycje, Polityka Export-Import, Nr 9/1979.
Dobiegała-Korona Barbara. 1990. Dlaczego socjalizm nie mógł być efektywnym
systemem ekonomicznym, Warszawa.
Domańska Elżbieta. 1968. Z zagadnień wzrostu gospodarczego, Warszawa.
Edwards Sebastian. 1992. Trade orientation, distortions and growth in developing
countries, Journal of Development Economics, Vol. 39, 31-57.
Grala Dariusz Tomasz. 2005. Reformy gospodarcze w PRL (1982–1989), Warszawa.
Heitger Bernard. 1987. Import protection and export performance: Their impact
on economic growth, Weltwirtschaftliches Archiv, Vol. 123(2), pp. 249-261.
Inwestycje i budownictwo w PRL. 1982. Warszawa.
Iskra Wiesław. 1974. Czynnik ludzki w rozwoju gospodarczym krajów socjalistycznych,
Warszawa.
Jędrychowski Stefan. 1982. Zadłużenie Polski w krajach kapitalistycznych, Warszawa.
Karpiński Andrzej. 1980. Zarys rozwoju gospodarczego Polski Ludowej, Warszawa.
Kuczyński Waldemar. 1981. Po wielkim skoku, Warszawa.
Kunst Robert, Dalia Marin. 1989. On exports and productivity: A causal analysis,
Review of Economics and Statistics, Vol. 71, 699-703.
Maurer Rainer. 1994. International Trade and Economic Growth – A Survey of
Empirical Studies, Kiel: Kiel Insitute od World Economics.
Nasiłowski Mieczysław. 1974. Analiza czynników rozwoju gospodarczego PRL,
Warszawa.
O stosunku środowisk opozycyjnych wobec propozycji utworzenia „paktu antykryzysowego”,
[w:] Tajne dokumenty Biura Politycznego i Sekretariatu KC.
Ostatni rok władzy 1988–1989. 1994. oprac. S. Perzkowski, [A. Paczkowski],
Londyn.
Orłowski Lucjan. 1980. Aktualne problemy systemu kierowania handlem zagranicznym
w Polsce, Katowice.
Orłowski Witold, M. 2010. W pogoni za straconym czasem. Wzrost gospodarczy
w Europie Środkowo-Wschodniej, 1950-2030. Warszawa: Polskie Wydawnictwo
Ekonomiczne.
Ram Rati. 1987. Exports and economic growth in developing countries: Evidence
grom timeseries and cross-section data, Economic Development and Cultural
Change, Vol. 35, 51-72.
Report of the President’s Commission on Industrial Competitiveness. 1984. Washington.
Romer Paul. 1986. Increasing returns and long-run growth, Journal of Political
Economy, Vol. 94,1002-1037.
Rurarz Zdzisław. 1990. Byłem doradcą Gierka, Chicago-Toronto-Warszawa.
Sadzikowski Wiesław. 1993. 200 lat gospodarki rynkowej, PWN, Warszawa.
Secomski Kazimierz. 1970. Elementy polityki ekonomicznej, Warszawa.
Tittenbrun Jacek. 1992. Upadek socjalizmu realnego w Polsce, Poznań.
Topolski Jerzy (red.). 1987. Kierunki rozwoju Polski po drugiej wojnie światowej,
Poznań.
Towarzysze zeznają. Z tajnych archiwów Komitetu Centralnego. Dekada Gierka
–1980 w tzw. Komisji Grabskiego. 1992. Oprac. Z. Błażyński, Warszawa.
s. 7–10, 61–77.
Turnock David. 2006. The Economy of East Central Europe, 1815-1989. Routledge.
Wiles Peter. 1982. Zero Growth and the International Nature of the Polish Disease,
[in:] Crisis in the East European Economy, Croom Helm, London.
Wojciechowski Bronisław. 1982. Importochłonność produkcji w Polsce, IKC
HZ, Warszawa.
World Bank. 1987. World Development Report – Barriers to adjustment and
growth in the world economy, Oxford University Press, New York.
