DOCHODY NIEUJAWNIONE JAKO PRZEDMIOT OPODATKOWANIA PODATKIEM DOCHODOWYM OD OSÓB FIZYCZNYCH
Abstrakt
DOI 10.19251/ne/2016.24(14)
Streszczenie:
W polskim systemie prawa podatkowego opodatkowaniu podatkiem dochodowym
od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, chyba że
znajdują się w katalogu wyłączeń spod jurysdykcji ustawy (art. 2 PDOFizU)
lub w katalogu zwolnień przedmiotowych (art. 21 PDOFizU). Zatem podatek
dochodowy wymierzany jest również od tzw. dochodów nieujawnionych,
przy czym opodatkowanie tych dochodów cechuje nadzwyczajny, zastępczy
i uzupełniający w stosunku do zasad ogólnych charakter. Nadzwyczajny dlatego,
że jest to interwencja organów podatkowych w miejsce standardowej
niewykonanej procedury samo wymiaru; Zastępczy dlatego, że zastępuje się
procedurę samowymiaru, a ponadto stosuje się specjalny wzorzec dochodu.
Opodatkowanie dochodu nieujawnionego po prostu uzupełnia podatek zapłacony
od dochodu ujawnionego. Artykuł odpowiada na pytania: czym są
dochody nieujawnione, i w jaki sposób ustala się ich wysokość czyli podstawę
opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, tj. podstawę
opodatkowania, do której stosuje się sankcyjną stawkę podatku w wysokości
75%.
Słowa kluczowe: podatek dochodowy, dochody nieujawnione, uchylanie się
od opodatkowania
Bibliografia
Literatura
• Bawly Dan, Lapidoth Arye. National Report: Israel, Studies on international fiscal
law, vol. LXIIIa, Tax avoidance/Tax evasion, International Fiscal Association,
Kluwer, Rotterdam 1983
• Brużyk Władysław. Polski podatek dochodowy w świetle teorii podatków (w:) Gutowski
Maciej. (red.) Prace seminarium ze skarbowości i prawa skarbowego oraz
ze statystyki, Wilno 1931
• Brzeziński Bogumił. Prawo podatkowe, Dom Organizatora, Toruń 1999
• Dezza Matthew. National Report: Italy, Studies on international fiscal law, vol.
LXIIIa, Tax avoidance/Tax evasion, International Fiscal Association, Kluwer, Rotterdam
• Dzwonkowski Henryk., Zgierski Zygmunt., Procedury podatkowe, C.H. Beck,
Warszawa 2006
• Dzwonkowski Henryk., Powstawanie i wymiar zobowiązań podatkowych, ABC,
Warszawa 2003
• Nowak Tomasz. Wzorzec materialno – prawny opodatkowania dochodów nieujawnionych
(w:) Henryk Dzwonkowski (red.), Opodatkowanie dochodów nieujawnionych
– praktyka postępowania podatkowego i odpowiedzialność karna
skarbowa, Difin, Warszawa 2009
• Gaudemet Paul Marie, Molinier Joel, Finanse publiczne, PWE, Warszawa 2000
• Głąbiński Stanisław, Nauka skarbowości, Warzawa-Lwów 1925
• Gomułowicz Andrzej, Małecki Jerzy. Ustawa o podatku dochodowym od osób
fizycznych. Komentarz, Warszawa 2004
• Gordon Richard. Tax Havens and Their Use by US Taxpayers, Internal Revenue
Service, Washington 1981
• Górka Kazimierz. Wielkość i struktura gospodarki nieformalnej w Polsce (w:)
Karwińska A, Surdej A. Wokół zagadnień gospodarki nieformalnej, Akademia
Ekonomiczna, Kraków 2004
• Hadari Yen, Tax Avoidance in Linear Transaction: The Dilemma of Taxes Systems,
‘University of Pennsylvania Journal of International Business Law’ Spring 1994
• Kalinowski Marek. Granice legalności unikania opodatkowania w polskim systemie
podatkowym, Dom Organizatora, Toruń 2001
• Kalinowski Marek. Współczesne systemy podatkowe, Warszawa 1996
• Kierczyński Andrzej. System ubezpieczeń: II Konferencja Naukowa Kolegium Zarządzania
i Finansów „Nadzieje i zagrożenia polskich reform gospodarczych”,
SGH, Warszawa 1995
• Kulicki Jacek. Podatek dochodowy od osób fizycznych, ABC, Warszawa 2003
• Krzyżanowski Adam. Nauka skarbowości, Fiszer i Majewski, Warszawa 1923
• Lipowski Tomasz. Raje podatkowe a unikanie opodatkowania, C.H. Beck, Warszawa
• Memon Nathan. Looking for suitable presumptive income tax design for large
informal economies in terms of principles of a good tax system, Australian Tax
Forum. 2012, Vol. 27 Issue 4
• Morawski Wojciech. Ulgi i zwolnienia w prawie podatkowym, Ośrodek Doradztwa
i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2003
• Pietrasz Piotr. Opodatkowanie dochodów nieujawnionych, Wolters Kluwer, Warszawa
• Pomorski Paweł. Problemy opodatkowania dochodów nieujawnionych (w:) Kucia
– Guściora Barbara, Smoleń Paweł. Problemy i kontrowersje związane z opodatkowaniem
dochodów osób fizycznych, Wydawnictwo KUL, Lublin 2008
• Rybarski Roman. Nauka skarbowości, Warszawa 1935
• Sand Henryk. Moralność podatkowa, Kraków 1934
• Smoktunowicz Eugeniusz, Kosikowski Cezary (red.), Wielka encyklopedia prawa,
Prawo i Praktyka Gospodarcza, Białystok – Warszawa 2000
• Strasburger Eugeniusz. Ustrój skarbowy Rzeczypospolitej Polskiej, Nakład ks.
Hoesicka, Warszawa 1922
• Strzelec Dariusz. Dochody nieujawnione, C.H.Beck, Warszawa 2010
• Wojciechowski Edward. System podatkowy (w:)Weralski Michał (red.) System instytucji
prawno-finansowych PRL, t. III PAN, Wrocław 1985
Artykuły
• Allingham Michael, Sandmo Agnar. Income Tax Evasion: A Theoretical Analysis,
‘Journal of Public Economy 1972, Nr 1
• Crowe Martin, The Moral Obligation of Paying Just Taxes, ‘The Catholic University
of America Studies in Sacred Theology’, 1944, Nr 84
• Głąbiński Stanisław. Glosa do wyroku NTA z dnia 25 maja 1937 r., l. rej.,
153/34, OPA 1939, nr 2480
• Kowalska Irena. Zasady odpowiedzialności podatnika z tytułu nieujawnionych dochodów,
Przegląd Podatkowy 2006 nr 6
• Kramer Joan. Abuse of law by saving devices, Intertax 1991, Nr 2
• Krishna Victoria. Offshore Tax Planning, Canadian Current Tax, June 1997, t. 7,
Nr 9, passim.
• Nędzyński Tadeusz. Pojęcie dochodu w teorii ekonomii i skarbowości, Czasopismo
Skarbowe 1935
• Rosenberg Jacob. The Psychology of Taxes: Why they drives us crazy, and how we
can make them sane, ‘Virginia Tax Review’, Fall 1996, Nr 16
• Weinfeld Jan. Glosa do wyroku NTA z dnia 4 maja 1932 r., l. rej. 7156/29, OPA
, nr 174
• Radler Andrew. Do National Anti-Abuse Clauses Distort the Internal Market?,
European Taxation 1994, Nr 9
• Zdanowicz Jan. Opodatkowanie dochodów z nieujawnionych źródeł przychodu,
Monitor Podatkowy 2000, Nr 5
Akty prawne
• Ustawa z dnia 16 lipca 1920 r. o państwowym podatku dochodowym i podatku
majątkowym (Dz.U. z 1920 r. Nr 82, poz. 550).
• Ustawa z dnia 15 marca 1934 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 1934 r. Nr 39,
poz. 346).
• Dekret z dnia 16 maja 1946 r. o postępowaniu podatkowym (Dz.U. z 1946 r.
Nr 27, poz. 173 i 174).
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j.
z 2012r. Dz.U. poz. 361 ze zm.)
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. z 2014 r. Dz. U. poz. 121
ze zm.)
Wyroki sądowe
• Wyrok NTA z dnia 22 stycznia 1930 r., l rej. 4370/27, Zbiór Wyroków NTA 1931,
poz. 252.
• Wyrok NTA z dnia 12 grudnia 1930 r., l rej. 4568/28, Zbiór Wyroków NTA 1931,
poz. 404.
• Wyrok NTA z dnia 18 marca 1934 r., l rej., 1803/31, OPA 1934, nr 630.
• Wyrok NTA z dnia 10 września 1929 r.,l. rej. 2451/27, 2453/27, Zbiór Wyroków
NTA 1930, poz. 145.
• Wyrok NTA z dnia 4 maja 1932 r., l. rej. 7158/29, OPA 1933, nr 174.
• Wyrok NTA z dnia 20 grudnia 1933 r., l. rej. 8039/30 (w:) B. Hasfeld, Orzecznictwo
podatkowe Najwyższego Trybunału Administracyjnego i Sądu Najwyższego,
Warszawa 1935, poz. 760.
• Wyrok NTA z dnia 28 marca 1934 r., l. rej., 9580/30 (w:) (w:) B. Hasfeld, Orzecznictwo
podatkowe Najwyższego Trybunału Administracyjnego i Sądu Najwyższego,
Warszawa 1935, poz. 760.
• Wyrok NTA z dnia 28 marca1934r., l. rej. 9580/30(w:) B. Hasfeld, Orzecznictwo
podatkowe Najwyższego Trybunału Administracyjnego i Sądu Najwyższego, Warszawa
, poz. 760.
• Wyrok NTA z dnia 29 maja1933r., l. rej. 1559/31(w:) B. Hasfeld, Orzecznictwo
podatkowe Najwyższego Trybunału Administracyjnego i Sądu Najwyższego, Warszawa
, poz. 760.
• Wyrok NTA z dnia 17 lutego 1927r., l. rej. 1994/25, Zbiór Wyroków NTA 1928,
poz. 1125
• Wyrok NSA z dnia 04.07.2009 r., sygn. II FSK 1113/08, www.orzeczenia.nsa.gov.pl
• Wyrok WSA z dnia 22.11.2006 r., sygn. I SA/Bk 360/06, www.orzeczenia.nsa.
gov.pl
• Wyrok NSA z dnia 03.12.2008 r., sygn. II FSK 1250/07, www.orzeczenia.nsa.
gov.pl.
• Wyrok WSA z dnia 18.03.2004r., sygn. III SA 1255/02, www.orzeczenia.nsa.gov.pl.
Inne
• Izba skarbowa w Warszawie, Przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych
źródłach lub pochodzące ze źródeł nieujawnionych – materiały szkoleniowe, Warszawa
Spis skrótów
NTA – Najwyższy Trybunał Administracyjny
NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
WSA – Wojewódzki Sąd Administracyjny
KC – Kodeks cywilny
PDOFizU – ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
