EWOLUCJA SYTUACJI GOSPODARCZEJ RFN W OKRESIE „CUDU GOSPODARCZEGO” (1948-63) (CZĘŚĆ I)
Abstrakt
DOI: 10.19251/ne/2018.28(2)
Streszczenie
W wyniku przegranej wojny Niemcy Zachodnie przestały zaliczać się do wielkich mocarstw w wymiarze ekonomicznym i politycznym. W pierwszych latach powojennych polityka zachodnich mocarstw okupacyjnych, względem Niemiec, nakierowana była na zapobieganie ekonomicznemu odrodzeniu się ich dotychczasowego groźnego konkurenta. W wyniku tych zabiegów Niemcy Zachodnie odbudowały swoją gospodarkę do poziomu przedwojennego, później niż Wielka Brytania czy Francja. Niewątpliwy zwrot w dziedzinie rozwoju ekonomicznego Niemiec Zachodnich rozpoczął się w połowie 1948 r. Impulsem pobudzającym szybki wzrost produkcji przemysłowej była przeprowadzona przez zachodnie mocarstwa okupacyjne reforma monetarna, jak również napływ środków finansowych w ramach Planu Marshalla. Przeprowadzona w czerwcu 1948 r. reforma monetarna sprzyjała wzmocnieniu rynku finansowego i stanowiła bodziec do inwestowania. Podobny wpływ na gospodarkę zachodnioniemiecką w tym okresie wywarł napływ kapitałów w ramach Planu Marshalla. Lata pięćdziesiąte, zwłaszcza okres 1953-1958, zostały później uznane za „złote lata okresu powojennego”. Pod koniec tego okresu większość zniszczeń wojennych została usunięta, a gospodarka znajdowała się w stanie dynamicznego wzrostu. W okresie 1949-59 średnie realne tempo wzrostu PKB wynosiło około 7,4% przy średniej stopie inwestycji 24,2% (w cenach bieżących). W latach (1950-53) zrealizowano ogromny program budownictwa mieszkaniowego prawie w połowie sfinansowany ze środków publicznych. W latach 60. nastąpiło wyhamowanie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, które wynosiło średnio ok. 4% rocznie w okresie 1961- 70. W gospodarce pojawiły się oznaki recesji, co stało się przyczyną upadku rządu L. Erharda i przejęcia władzy (1966 r.) przez tzw. wielką koalicję (SPD i FDP).
Słowa kluczowe: Niemcy Zachodnie, powojenny „cud gospodarczy”, wzrost gospodarczy, koniunktura gospodarcza, inwestycje, przemysł zachodnioniemiecki, handel zagraniczny, bilans handlowy i płatniczy, Plan Marshalla, reforma monetarna.
Bibliografia
Literatura
Abelshauser Werner. 1977. Die Rekonstruktion der Westdeutschen Wirtschaft und die Rolle der Besatzungspolitik. w: Politische und ökonomische Stabilisie¬rung Westdeutschland 1945-1949. Wiesbaden.
Giebel-Felten Elvira. 2002. Deutschlands wirtschaftliche Entwicklung im EU -Vergleich 1962-2001. Sankt Augustin.
Osthues Heinz. 1957. Einkommensverhaltnisse und private Geldkapitalbildung in Westdeutschland 1925-1953. Berlin.
Wirtschaft und Statistik, różne lata.
Monatsberichte der Deutschen Bundesbank, rózne lata.
Röpke Wilhelm. 1958. Ein Jahrzehnt sozialer Marktwirtschaft in Deutschland und seine Lehren. Kolonia.
Blum Reinhard. 1969. Soziale Marktwirtschaf. Wirtschaftspolitik zwischen Neoli¬beralismus und Ordoliberalismus. Tuebingen.
Bottiger Helmut. 1992. Die Finanzpolitik wahrend des deutschen. „Wirtschaft¬swiunders” ERINA-Studie. Oktober.
Der Aussenhandel der Bundesrepublik Deutschland, cz.1. grudzień 1957.
Der Aussenhandel und der Inerdeutsche Handel. Nr 4-5/1958.
Der Westdeutsche Aussenhandel 1950-1955. 1956. Wirtschaftsdienst- Herausge¬geben von Hamburgischen Weltwirtschafts-Archiv.
Deutsche Wirtschaftsinstitut. 1958. Bericht 1.
Deutsches Geld- und Bankwesen in Zahlen 1876 – 1975. 1977. Deutsche Bundes¬bank, Frankfurt/ Main.
Deutsches Institut fur Wirtschaftsforschung. 1957. Wochenbericht 42.
Deutsches Institut fur Wirtschaftsforschung. 1959. Wochenbericht 8.
Die Expansion der Deutschen Industrie von 1948 bis 1954. Berlin 1955.
Economic Bulletin for Europe, Vol. 19, 20. Geneva 1957.
Erhard Ludwig. 1953. Deutschlands Rueckehr zum Weltmarkt. Duesseldorf.
Erhard Ludwig. 1957. Wohlstand fuer Alle. Econ-Verlag Düsseldorf.
Fuenf Jahre Deutsche Mark. 1953. Berlin-Muenchen.
Gedymin Olgierd. 2002. Kapitalizm niemiecki szkice o genezie, rozwoju i teraź¬niejszości. Białystok.
Gedymin Olgierd.1999. Strategie gospodarcze i drogi rozwoju, II Rzeczpospolita, powojenne Niemcy, Tajwan i Chile. Białystok.
Golinowska Stanisława. 1990. Liberalna reforma w Niemczech zachodnich po II wojnie światowej – wzór dla krajów Europy Wschodniej i Środkowej, Gospodar¬ka Narodowa 12.
Grabowski Tadeusz. 1976. Rola państwa w gospodarce RFN. Warszawa.
Grimm Klaus. 1992. Socjalna gospodarka rynkowa w RFN: koncepcja, rozwój, problematyka. FFE w Polsce. Warszawa.
Gruenig Ferdinand und Rolf Krengel,. 1955. Die Ekspansion der westdeutsche Industrie 1948-1954. West Berlin: Duncker&Humbolt.
Hentschel Volker. 1997. Ludwig Erhard - Mann und Mythos. w: Ludwig Erhard und seine Politik. Berlin.
Hentschel Volker. 1998. Ludwig Erhard, die “soziale Marktwirtschaft” und das Wirtschaftswunder. Bonn.
Kloten Norbert. 1986. Der Staat in der Sozialen Marktwirtschaft. Tuebingen.
Koellner Lutz. 1963. Der internationale Kapitalverkehr seit dem letzten Kriege. Frankfurt/Main.
Komponentenanalise fuer die Jahre 1950-70. 1972. Tuebingen.
Koniunkturberichte des Rheinisch- Westfalischen Wirtschaftsinstitutes, Statisti¬sche Ueberrichten. 1959. Heft 2.
Monthly Bulletin of Statistics. April 1957.
National Institute Economic Review. November 1964.
Nowak Zenon. 1960. Zarys czynników rozwoju gospodarczego Niemiec Zachod¬nich. Instytut Zachodni, Poznań.
Deutsche Wirtschaftsinstitut. 1958. Bericht 1.
Deutsches Geld- und Bankwesen in Zahlen 1876 – 1975. 1977. Deutsche Bundes¬bank, Frankfurt/ Main.
Deutsches Institut fur Wirtschaftsforschung. 1957. Wochenbericht 42.
Deutsches Institut fur Wirtschaftsforschung. 1959. Wochenbericht 8.
Die Expansion der Deutschen Industrie von 1948 bis 1954. Berlin 1955.
Economic Bulletin for Europe, Vol. 19, 20. Geneva 1957.
Erhard Ludwig. 1953. Deutschlands Rueckehr zum Weltmarkt. Duesseldorf.
Erhard Ludwig. 1957. Wohlstand fuer Alle. Econ-Verlag Düsseldorf.
Fuenf Jahre Deutsche Mark. 1953. Berlin-Muenchen.
Gedymin Olgierd. 2002. Kapitalizm niemiecki szkice o genezie, rozwoju i teraź¬niejszości. Białystok.
Gedymin Olgierd.1999. Strategie gospodarcze i drogi rozwoju, II Rzeczpospolita, powojenne Niemcy, Tajwan i Chile. Białystok.
Golinowska Stanisława. 1990. Liberalna reforma w Niemczech zachodnich po II wojnie światowej – wzór dla krajów Europy Wschodniej i Środkowej, Gospodar¬ka Narodowa 12.
Grabowski Tadeusz. 1976. Rola państwa w gospodarce RFN. Warszawa.
Grimm Klaus. 1992. Socjalna gospodarka rynkowa w RFN: koncepcja, rozwój, problematyka. FFE w Polsce. Warszawa.
Gruenig Ferdinand und Rolf Krengel,. 1955. Die Ekspansion der westdeutsche Industrie 1948-1954. West Berlin: Duncker&Humbolt.
Hentschel Volker. 1997. Ludwig Erhard - Mann und Mythos. w: Ludwig Erhard und seine Politik. Berlin.
Hentschel Volker. 1998. Ludwig Erhard, die “soziale Marktwirtschaft” und das Wirtschaftswunder. Bonn.
Kloten Norbert. 1986. Der Staat in der Sozialen Marktwirtschaft. Tuebingen.
Koellner Lutz. 1963. Der internationale Kapitalverkehr seit dem letzten Kriege. Frankfurt/Main.
Komponentenanalise fuer die Jahre 1950-70. 1972. Tuebingen.
Koniunkturberichte des Rheinisch- Westfalischen Wirtschaftsinstitutes, Statisti¬sche Ueberrichten. 1959. Heft 2.
Monthly Bulletin of Statistics. April 1957.
National Institute Economic Review. November 1964.
Nowak Zenon. 1960. Zarys czynników rozwoju gospodarczego Niemiec Zachod¬nich. Instytut Zachodni, Poznań.