PRZYCZYNY I OGRANICZENIA INTERWENCJONIZMU PAŃSTWOWEGO W ROLNICTWIE
Abstract
DOI: 10.19251/ne/2018.27(11)
Streszczenie
W artykule przedstawiono podstawowe kwestie związane z interwencją państwa w gospodarce, w szczególności przesłanki i ograniczenia interwencjonizmu rolnego oraz rolę kluczowego instrumentu Wspólnej Polityki Rolnej, tj. systemu płatności bezpośrednich, w realizacji gospodarczych funkcji państwa. Aby w pełni oddać dylematy polityki gospodarczej, nie ograniczono się do przedstawienia przesłanek interwencjonizmu państwowego (mających swe źródła w zawodności rynku jako regulatora stosunków społeczno-gospodarczych), lecz również
omówiono – zidentyfikowane przez teoretyków wyboru publicznego – ułomności państwa, oddalające realną politykę gospodarczą od jej idealnego wzorca, będącego emanacją interesu społecznego. Ponadto zaprezentowano istotę krytyki polityki rolnej państw rozwiniętych ze strony ekonomistów o poglądach liberalnych.
Słowa kluczowe: z awodność r ynku, z awodność państwa, interwencjonizm rolny, polityka rolna, płatności bezpośrednie.
References
Literatura
Acocella Nicola. 2002. Zasady polityki gospodarczej. Wartości i metody analizy. Warszawa: WN PWN.
Adamowicz Mieczysław. 1992. „Cele i skutki interwencjonizmu rolnego”. Wieś i Rolnictwo, nr 3-4: 35-49.
Adamowicz Mieczysław. 2005. „Zrównoważony i wielofunkcyjny rozwój rolnictwa
a agronomia”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio E
(Agricultura), t. 60: 71-91.
Adamowicz Mieczysław. 2009. „Współczesna rola rolnictwa a modele interwencjonizmu
rolnego”. Wieś i Rolnictwo, t. 143, nr 2: 32-54.
Alesina Alberto. 1987. „Macroeconomic Policy in a Two-party System as a Repeated
Game”. Quarterly Journal of Economics, t. 102, nr 3: 651-678.
Balcerowicz Leszek. 1993. Wieś, rolnictwo, wolny rynek. Warszawa: Fundacja
im. M. Rataja.
Baldock David, Hart Kaley, Scheele Martin. Dobra publiczne i interwencja publiczna
w rolnictwie. Europejska Sieć na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.
http://enrd.ec.europa.eu/enrd-static/fms/pdf/45227AED-EB65-0E88-C0FF-
D706AF6572C.pdf (dostęp: 28.06.2017).
Baum Rafał, Śleszyński Jerzy. 2009. „Nowe funkcje rolnictwa – dostarczanie
dóbr publicznych”. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa
i Agrobiznesu, t. 11, z. 2: 19-23.
Bazin G. et al. 2008. „Quelle politique agricole pour l’Europe?”. Pour. La revue
du Groupe Ruralités, Éducation et Politiques, t. 198, nr 3: 23-35.
Begg David, Fischer Stanley, Dornbusch Rudiger. 2003. Mikroekonomia. Warszawa:
PWE.
Błąd Marta. 2010. Kulturowe funkcje wsi i rolnictwa. W Wielofunkcyjność rolnictwa.
Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne, red.
Jerzy Wilkin, 165-180. Warszawa: IRWiR PAN.
Bołtromiuk Artur. 2006. „Przyczyny i skutki wzrostu zainteresowania aspektem
środowiskowym w polityce rolnej UE”. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów
Rolnictwa i Agrobiznesu, t. 8, z. 4: 59-63.
Bołtromiuk Artur. 2010. Działalność rolnicza w Dolinie Biebrzy – elementy
symbiozy i konfliktu. W Wielofunkcyjność rolnictwa. Kierunki badań, podstawy
metodologiczne i implikacje praktyczne, red. Jerzy Wilkin, 113-143. Warszawa:
IRWiR PAN.
Czarny Elżbieta. 2006. Mikroekonomia. Warszawa: PWE.
Czyżewski Andrzej, Kułyk Piotr. 2008. „Płatności bezpośrednie a interesy polskiego
rolnictwa”. Problemy Rolnictwa Światowego, t. 4(19): 115-124.
Fiedor Bogusław. 2013. „Błędy rynku a błędy państwa – regulacja rynkowa versus
regulacja publiczna”. Ekonomista, nr 2: 183-200.
Frentrup Mechthild, Heyder Matthias, Theuvsen Ludwig. 2011. Risikomanagement
in der Landwirtschaft, Edmund Rehwinkel-Stiftung der Rentenbank.
https://www.rentenbank.de/dokumente/Nachdruck_LeitfadenRisikomanagement_
_final.pdf (dostęp: 16.06.2017).
Friedman Milton. 2008. Kapitalizm i wolność. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
Giza Wojciech. 2013. Zawodność rynku. Powstanie i rozwój idei. „Zeszyty Naukowe.
Seria specjalna: Monografie”, nr 222. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu
Ekonomicznego w Krakowie.
Gorzelak Eugeniusz. 1998. Ekonomiczno-finansowe instrumenty polityki rolnej
w Polsce w latach 1990-1997 kształtujące sytuację społeczno-ekonomiczną ludności
rolniczej. „Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego”, nr 57.
Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Hibbs Douglas A. 1977. „Political Parties and Macroeconomic Policy”. The American
Political Science Review, t. 71, nr 4: 1467-1487.
Klimkowski Cezary, Rembisz Włodzimierz. 2014. „Kwestie stabilizacji dochodów
w rolnictwie”. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów
Wiejskich, t. 101, z. 4: 85-96.
Krajewska Anna. 2005. Niedoskonałości rynku i rola państwa w gospodarce.
W Podstawy ekonomii, red. Roman Milewski, Eugeniusz Kwiatkowski, 197-226.
Warszawa: WN PWN.
Krueger Anne O. 1974. „The Political Economy of the Rent-Seeking Society”. The
American Economic Review, t. 64, nr 3: 291-303.
Landreth Harry, Colander David C. 2005. Historia myśli ekonomicznej. Warszawa:
PWN.
Lipowski Adam. 2001. „O akademickiej koncepcji zawodności rynku krytycznie”.
Ekonomista, nr 3: 303-322.
Lipowski Adam. 2002. „Ekonomiczna zawodność państwa – krytyczna analiza
ujęcia antyetatystycznego”. Ekonomista, nr 2: 165-193.
Milczarek-Andrzejewska Dominika, Tłaczała Piotr. 2012. Analiza grup interesu.
W Teoria wyboru publicznego. Główne nurty i zastosowania, red. Jerzy Wilkin,
-220. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Niskanen William A. 1975. „Bureaucrats and Politicians”. The Journal of Law
and Economics, t. 18, nr 3: 617-643.
Nordhaus William D. 1975. „The Political Business Cycle”. Review of Economic
Studies, t. 42, nr 2: 169-190.
Oleszko-Kurzyna Bożena. 2007. „Postawy rolników wobec grup producentów
rolnych”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H (Oeconomia),
t. 41, nr 11: 161-176.
Olson Mancur. 2012. Logika działania zbiorowego. Dobra publiczne i teoria
grup. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Rembisz Włodzimierz. 2009. Instrumenty rynku rolnego. Warszawa: Vizja Press & IT.
Rembisz Włodzimierz. 2010. „Krytyczna analiza podstaw i ewolucji interwencji
w rolnictwie”. Współczesna Ekonomia, nr 4: 7-24.
Rogall Holger. 2010. Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Teoria i praktyka. Poznań:
Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17
grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla
rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej
oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady
(WE) nr 73/2009 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 608, ze zm.).
Sadłowski Adrian. 2012. „The reform of the Common Agricultural Policy after
– adjusting the instruments to the strategic plan for agriculture and rural
development”. Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia, nr 11: 57-66.
Samuelson Paul A., Nordhaus William D. 2004. Ekonomia, tom 1. Warszawa:
WN PWN.
Santarek Krzysztof. 2017. Rola asymetrii informacji w zarządzaniu. W Innowacje
w zarządzaniu i inżynierii produkcji, tom 1, red. Ryszard Knosala, 259-267. Opole:
Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją.
Sobiecki Roman. 2007. Globalizacja a funkcje polskiego rolnictwa. Warszawa:
Oficyna Wydawnicza SGH.
Staniak Mariola. 2009. „Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich w aspekcie
środowiskowym”. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, t. 9, z. 3: 187-194.
Stiglitz Joseph E. 1987. „Some theoretical aspects of agricultural policies”. World
Bank Research Observer, t. 2, nr 1: 43-60.
Stiglitz Joseph E. 2004. Ekonomia sektora publicznego. Warszawa: WN PWN.
Szymański Władysław. 2008. Globalizacja a wyzwania konkurencyjne przedsiębiorstw
gospodarki żywnościowej. W Wybrane aspekty konkurencyjności polskich
producentów żywności, red. Iwona Szczepaniak, 23-43. Warszawa: IERiGŻ
PIB.
Śmiglak-Krajewska Magdalena. 2014. „Sposoby ograniczania ryzyka w gospodarstwach
rolnych z terenu Województwa Kujawsko-Pomorskiego”. Roczniki Naukowe
Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 101, z. 4, s. 136-143.
Tullock Gordon. 1967. „The Welfare Costs of Tariffs, Monopolies, and Theft”.
Western Economic Journal, t. 5, nr 3: 224-232.
Von Hayek Friedrich A. 2011. Konstytucja wolności. Warszawa: WN PWN.
Von Münchhausen Hilmar. 2003. Ansätze zur Weiterentwicklung der Agrarumweltmaßnahmen.
W Angebotsnaturschutz – Vorschläge zur Weiterentwicklung
des Vertragsnaturschutzes. Tagungsbericht der gleichlautenden Fachtagung 23.-
Oktober 2002 in Wuppertal, red. Klaus Nottmeyer-Linden, Stefan Müller,
Dieter Pasch, 77-86. BfN-Skript 89, Bonn – Bad Godesberg.
Wojtyna Andrzej. 2001. „Nowe kierunki badań nad ekonomiczną rolą państwa”.
Ekonomista, nr 1: 9-40.
Wyzińska-Ludian Jadwiga. 1998/1999. „Uwarunkowania interwencjonizmu państwowego
w rolnictwie polskim”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska.
Sectio H (Oeconomia), t. 32-33: 277-292.
