NAUCZYCIEL KREATOREM POSTAW (ANTY)DYSKRYMINACYJNYCH W ŚRODOWISKU SZKOLNYM / Teacher as creator of anti-discrimination attitudes in the school environment
DOI:
https://doi.org/10.19251/rtnp/2018.10(9)Abstract
The article deals with the problem of anti-discrimination education in the Polish school in the context of the important role of the teacher in this process. The aim of the authors was to draw the attention of the teaching community to the fact that one of the most important tasks and challenges facing contemporary female and male teachers is to shape anti-discrimination attitudes in children and school youth. This task is difficult, yet feasible. The factor determining the effectiveness of these activities is, according to the authors, the anti-discrimination competences of educators, presented in this article.
Keywords: teacher, student, school, discrimination, anti-discrimination education, tolerance, teacher’s attitude, teacher’s competences
Abstrakt:
Artykuł podejmuje problematykę edukacji antydyskryminacyjnej w polskiej szkole w kontekście istotnej roli nauczyciela w tym procesie. Celem autorek było zwrócenie uwagi środowiska nauczycielskiego na fakt, że jednym z ważniejszych zadań i wyzwań, stojących przed współczesnymi nauczycielami i nauczycielkami jest kształtowanie postaw antydyskryminacyjnych u dzieci i młodzieży szkolnej. Jest to zadanie trudne, lecz wykonalne. Czynnikiem warunkującym efektywność tych działań są, zdaniem autorek, zaprezentowane w niniejszym tekście, kompetencje antydyskryminacyjne pedagogów.
Słowa kluczowe: nauczyciel, uczeń, szkoła, dyskryminacja, edukacja antydyskryminacyjna, tolerancja, postawa nauczyciela, kompetencje nauczyciela
References
Bibliografia
Armstrong M., Zarządzanie zasobami ludzkimi, Kraków 2000.
Brzezińska I., Społeczna psychologia rozwoju, Warszawa 2000.
Chałas K., Wychowanie ku wartościom: elementy teorii i praktyki, Lublin-
-Kielce 2003.
Chętkowski D., Logo biedy, [w:] Czytanki o edukacji. Dyskryminacja, red.
D. Obidniak, Warszawa 2011.
Chmielewski A., Niewspółmierność, nieprzekładalność, konflikt. Relatywizm
we współczesnej filozofii analitycznej, Wrocław 1997.
Dąbrowska Z., Tolerancja jako wartość i konieczność rodzinna, „Małżeństwo
i Rodzina” 2003, nr 2.
Falkiewicz-Szult M., O ukrytych aspektach kształtowania płci kulturowej
(gender) w edukacji przedszkolnej, [w:] Edukacja przedszkolna
i wczesnoszkolna na początku XXI wieku. Wyzwania i konteksty,
red. M. Królica, A. Piwowarska, E. Skoczylas-Krotla, Częstochowa
Falkiewicz-Szult M., Przemoc symboliczna w przedszkolu, Kraków 2007.
Gawlicz K., Starnawski M., Jak edukacja może zmieniać świat? Demokracja,
dialog, działanie, Wrocław 2014.
Gawlicz K., Starnawski M., Obcy polskiego systemu edukacyjnego 20 lat
po zmianie systemowej, [w:] Pedagogika: zakorzenienie i transgresja,
red. M. Nowak-Dziemianowicz, P. Rudnicki, Wrocław 2011.
Hamer H., Demon nietolerancji: nie musisz stać się prześladowcą ani
ofiarą, Warszawa 1994.
Hanisz J., Tolerowanie „inności” kolegów przez uczniów w wieku wczesnoszkolnym,
[w:] Tolerancja. Studia i szkice, t. 2, red. A. Rosół,
M. S. Szczepański, Częstochowa 1995.
Kłoczowski J., Łukasiewicz S., Tożsamość, odmienność, tolerancja a kultura
pokoju, Lublin 1998.
Kołakowski L., Mini wykłady o maksi sprawach, Kraków 1997.
Kopciewicz L., Grzeczne dziewczynki, niegrzeczni chłopcy – wytwarzanie
różnic rodzajowych w dydaktyczno-wychowawczej pracy szkoły,
[w:] Wychowanie. Pojęcia – procesy – konteksty. Interdyscyplinarne
ujęcie, t. 4, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańsk
Kotarbiński T., Medytacje o życiu godziwym, Warszawa 1966.
Macrae C. N., Stangor Ch., Hewtone M., Stereotypy i uprzedzenia, Gdańsk
Nelson T. D., Psychologia uprzedzeń, Gdańsk 2003.
Okoń W., Podstawy wykształcenia, Warszawa 1982.
Pilch T., Tolerancja – wartość społeczna i cnota indywidualna, [w:] Tożsamość,
odmienność, tolerancja a kultura pokoju, red. J. Kłoczowski,
S. Łukasiewicz, Lublin 1998.
Popper K. R., Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie. Wysoka fala
następstw: Hegel, Marks i następstwa, t. 2, przeł. H. Krahelska,
oprac. A. Chmielewski, Warszawa 1993.
Ratajczak Z., O tolerancji, [w:] Edukacja aksjologiczna, t. 3. red. Olbrych
K., Katowice 1995.
Sękowski A., Edukacja możliwości kształtowania postaw tolerancji wobec
odmienności, [w:] Tożsamość, odmienność, tolerancja a kultura
pokoju, red. J. Kłoczowski, S. Łukasiewicz, Lublin 1998.
Słownik psychologiczny, red. W. Szewczuk, Warszawa 1979.
Sztumska B., Wychowawcze aspekty tolerancji, [w:] Humanistyczne podstawy
tolerancji, red. S. Folaron, Częstochowa 1992.
Tolerancja, red. B. Karolczak-Biernacka, Warszawa 1992.
Walzer M., O tolerancji, przeł. T. Baszniak, Warszawa 1999.
Winiarska A., Klaus W., Dyskryminacja i nierówne traktowanie jako
zjawisko społeczno-kulturowe, [w:] Zasada równości i zasada niedyskryminacji,
red. B. Kłos, J. Szymańczak, „Studia BAS Kancelarii
Sejmu” 2011, nr 2 (26).
Zimbardo P.G., Gerrig R.J., Psychologia i życie, Warszawa 2012.
Źródła internetowe
Cieślikowska D., Sarata N., Dyskryminacja wielokrotna – historia, teorie,
przegląd badań, Warszawa 2012, http://tea.org.pl/userfiles/file/Wielokrotna.
pdf.
Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona. O budowaniu
edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej
w Polsce. Raport z badań, red. K. Gawlicz, P. Rudnicki, M. Starnawski,
Warszawa 2015, http://www.tea.org.pl/userfiles/raporty/
raport_tea_dyskryminacja_w_szkole.pdf.
Edukacja antydyskryminacyjna. Ostatni dzwonek. O deficytach sytemu
edukacji formalnej w obszarze przeciwdziałania dyskryminacji
i przemocy motywowanej uprzedzeniami. Raport z badań, red. M.
Chustecka, E. Kielak, M. Remuszko, Warszawa 2016, http://tea.org.
pl/userfiles/raporty/tea_raport_www_final.pdf.
Edukacja antydyskryminacyjna i jej standardy jakościowe, red. M.
Rawłuszko, Warszawa 2011, http://bit.ly/1r7ZF9m.
Rafał-Łuniewska J., Indywidualizacja nauczania a edukacja wczesnoszkolna,
Warszawa, https://www.ore.edu.pl/wp-content/plugins/download-
attachments/includes/download.php?id=6168.
