ENDECKI HUNGAROFIL – PRZYPADEK KAROLA STEFANA FRYCZA (1910-1942) / The Hungarophile of National Democracy, the case of Karol Stefan Frycz (1910-1942)
DOI:
https://doi.org/10.19251/rtnp/2018.10(14)Abstract
The focus of this article is on the attitude to Hungary and Hungarians, assumed by Karol Stefan Frycz, a rather little known representative of the young generation of National Democrats in the interwar period, and one of the leading contributors to a weekly „Myśl Narodowa”. Most of his life, in particular as a student and throughout his working life, he was connected with Mazovia, especially with Warsaw, due to this professional and journalistic activities. He has been portrayed multidimensionally as a man with comprehensive interest in Hungary, including its history as well as political and cultural life of that country. He stipulated that Poles should cooperate with Hungarians in the international arena, opposing the rise of Pan-Germanism in Central and Eastern Europe. He considered both countries to be predestined, for historical and geopolitical reasons, to rebuilt Central Europe. The title character of this paper supported Hungarian revisionism which was expected to establish common land border between Poland and Hungary.
Keywords: Karol Stefan Frycz, Hungary, national camp (of Great Poland), „Myśl Narodowa, Polish and Hungarian mutual relations, Carpathian Ruthenia, Jagiellonian idea.
Abstrakt:
Artykuł koncentruje się na ukazaniu stosunku do Węgier i Węgrów mało znanej postaci młodego pokolenia obozu narodowego okresu międzywojennego, jakim był Karol Stefan Frycz, a który był jedną z wiodących postaci w tygodniku „Myśl Narodowa”. Był on związany przez większość swego życia, zwłaszcza w okresie studenckim oraz w czasie pracy zawodowej i aktywności publicystycznej z Mazowszem, a zwłaszcza z Warszawą. Ukazano, że bohater artykułu na wielu płaszczyznach (politycznej, historycznej oraz kulturalnej) interesował się Węgrami. Według jego postulatów Węgrzy i Polacy powinni współpracować na arenie międzynarodowej, przeciwstawiając się wzrostowi germanizmu w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Oba państwa, według niego, były ze względów historycznych oraz geopolitycznych predestynowane do przebudowy centralnej Europy. Bohater artykuł wspierał dążenia rewizjonistyczne węgierskie, które miały doprowadzić do powstania wspólnej granicy polsko-węgierskiej.
Słowa kluczowe: Karol Stefan Frycz, Węgry, obóz narodowy, „Myśl Narodowa”, stosunki polsko-węgierskie, Ruś Zakarpacka, idea jagiellońska
References
Bibliografia
Balogh-Beéry László, Problem Rusi Podkarpackiej, tłum. H. Targ, Warszawa,
Białokur Marek, Czesi i Polacy w publicystyce prasowej obozu narodowo-
demokratycznego na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Narodowa
Demokracja XIX-XXI wiek. Koncepcje – Ludzie – Działalność, red
T. Sikorski, A. Wątor, Szczecin, 2008.
Białokur Marek, Spoglądając na południe. Szkice z historii stosunków polsko-
czeskich w XX wieku w historiografii i myśli politycznej obozu
narodowego, Opole 2013.
Chodakiewicz Marek Jan, Międzymorze, Warszawa 2016.
Cieplucha Piotr, Prometeizm i koncepcja międzymorza w praktyce polityczno-
prawnej oraz dyplomacji II RP, „Studia Prawo-Ekonomiczne”
, t. XCIII, s. 39-52.
Dąbrowski Dariusz, Rzeczpospolita Polska wobec kwestii Rusi Zakarpackiej
(Podkarpackiej) 1938-1939, Toruń 2007.
Dodds Klaus, Geopolitics. A very short introduction, Oxford 2007.
Frycz Karol Stefan, Charakter narodu węgierskiego, „Problemy Europy
Wschodniej” czerwiec 1939, nr 6.
Frycz Karol Stefan, Franciszek II Rakoczi (1676-1735), „Myśl Narodowa”
lipca 1935, nr 28.
Frycz Karol Stefan, Ludwik Zilahy, „Myśl Narodowa” 12 maja 1935,nr 19.
Frycz Karol Stefan, Na widowni, „Myśl Narodowa” 19 marca 1939, nr 12.
Frycz Karol Stefan, Na widowni, „Myśl Narodowa” 22 maja 1938, nr 22.
Frycz Karol Stefan, Na widowni, „Myśl Narodowa” 2 lipca 1939, nr 28.
Frycz Karol Stefan, Na widowni, „Myśl Narodowa” 9 października 1938,
nr 44.
Frycz Karol Stefan, Na widowni, „Myśl Narodowa” 27 listopada 1938, nr
Frycz Karol Stefan, Naród historyczny, „Myśl Narodowa” 26 kwietnia
, nr 18.
Frycz Karol Stefan, Polska prawdziwa, wstęp i oprac. O. Grott, Kraków
Frycz Karol Stefan, Święty Stefan – twórca państwa i narodu, „Problemy
Europy Wschodniej” lipiec-sierpień 1939, nr 7-8.
Frycz Karol Stefan, Warneńskie nauki, „Myśl Narodowa” 11 sierpnia 1935,
nr 33.
Frycz Karol Stefan, Węgry a Polska, „Myśl Narodowa” 6 listopada 1938,
nr 48.
Gawor Leszek, Katastrofizm w polskiej myśli społecznej i filozofii 1918-
-1939, Lublin 1999.
Gawor Leszek, Polska myśl historiozoficzna I połowy XX wieku. Analiza
wybranych poglądów, Rzeszów 2005.
Giertych Jędrzej, Stronnictwo Narodowe a kryzys dziejowy 1938 roku.
Relacja pamiętnikarska, Londyn 1987.
Głosy. Polska armia na Ruś!, „Myśl Narodowa” 27 listopada 1938, nr 51.
Grygajtis Krzysztof, Idea jagiellońska i jej krytyka, „Sprawy Polityczne”
, nr 6.
Halecki Oskar, Idea jagiellońska, Lwów 1937.
Jastrzębski Przemysław, „Myśl Narodowa” 1921-1939. Studium politologiczno-
prasoznawcze, Warszawa 2012.
Kamieniecki Witold, Ponad zgiełkiem walk narodowościowych. Idea
jagiellońska, Warszawa 1929.
Konopczyński Władysław, Umarli mówią (szkice historyczno-polityczne),
Poznań 1929.
Ledwoch Janusz, Zaolzie 1938, Warszawa 2016.
Lubocki Adam, Traktat w Trianon – krzywda narodu węgierskiego. Zarys
problemu, „Zeszyty Naukowego Koła Nauk Politycznych Uniwersytetu
Jagiellońskiego” 2016, nr 1.
Mackiewicz Marta, Uwagi nad ideą jagiellońską w historiografii polskiej
przełomu XIX i XX wieku, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis”
, t. 3, nr 2.
Meller Arkadiusz, Rumuński nacjonalizm w opinii polskich narodowców
w II połowie lat trzydziestych XX wieku, „Pro Fide Rege et Lege”
, nr 1.
Meller Arkadiusz, Tomaszewski Patryk, Ku „Nowemu Barokowi”. Myśl
polityczna Karola Stefana Frycza (1910-1942). Wybór źródeł, Warszawa
Międzymorze. Nadzieje i ograniczenia w polityce II Rzeczypospolitej, red.
nauk. Elżbieta Znamierowska-Rakk, Warszawa, 2016.
Moczulski Leszek, Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni, Warszawa
Okulewicz Piotr, Koncepcja Międzymorza w myśli i praktyce politycznej
obozu Józefa Piłsudskiego w latach 1918-1926, Poznań 2001.
Sykulski Leszek, Geopolityka, czyli pochwała realizmu. Szkice teoriopoznawcze,
Warszawa 2011.
Woźniakowski Krzysztof, Instytut Polski w Budapeszcie: działalność
kulturalno-oświatowa, naukowa i wydawnicza w latach 1939-
-1944, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad
Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2009, t. VII, f. 68.
