Miasta zdegradowane w województwie podkarpackim / Degraded towns in the Podkarpackie Voivodeship
Abstrakt
Streszczenie: Na terenie województwa podkarpackiego znajdują się liczne miejscowości będące kiedyś miastami, a obecnie mające status wsi. Wiele z nich zachowało miejski układ przestrzenny oraz liczne inne cechy, które pozwalają im ubiegać się o status miasta. W pracy analizowana jest aktualna sytuacja demograficzna, ekonomiczna, funkcjonalna i morfologiczna wszystkich miast zdegradowanych, zarówno przejściowo, jak i trwale. Celem badania jest ich porównanie, a także stwierdzenie, czy (i które) miejscowości formalnie wiejskie spełniają współczesne kryteria pozwalające na przywrócenie im statusu miasta. Część z nich została wytypowana jako ośrodki de facto miejskie, posiadające realne szanse na uzyskanie praw miejskich.
Słowa kluczowe: nowe miasta, miasta zdegradowane, prawa miejskie, funkcje miejskie, morfologia miejska, województwo podkarpackie
Summary: In the Podkarpackie Voivodeship, there are numerous former towns possessing a village status nowadays. Most of them preserved the urban spatial arrangement and many other features which allow them to apply for city status. The study analyzes the current demographic, economic, functional and morphological situation of all towns which were degraded either temporarily or permanently. The aim of the study is to compare them, and to determine whether (and which) formally rural settlements meet the modern criteria to restore the urban status. Part of them was chosen as de facto urban centers with realistic chances to obtain town rights.
Keywords: new towns, degraded towns, town privileges, urban functions, urban morphology, Podkarpackie Voivodeship
Bibliografia
Literatura
Bogucka M., Samsonowicz H., 1986, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Ossolineum, Wrocław.
Drobek W., 1999, Rola miast zdegradowanych w sieci osadniczej Śląska, Państwowy Instytut Naukowy - Instytut Śląski w Opolu, Opole.
Dymitrow M., 2015, The concept of urbanity in light of the municipal reform in interwar Poland / Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (Eds), Degraded and restituted towns in Poland. Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, School of Business, Economics and Laws, Gothenburg, s. 61-63 / 65-115.
Jelonek A., 1967, Ludność miast i osiedli typu miejskiego na ziemiach Polski od 1810 do 1960 r., Dokumentacja Geograficzna, z. 3-4.
Karpiniec J., 1932, Ilość osad miejskich byłej Galicji i podział ich na miasta i miasteczka, [w:] Roczniki dziejów społeczno-gospodarczych, Tom II, s. 1-37.
Krzysztofik R., 2007, Lokacje miejskie na obszarze Polski - Dokumentacja geograficzno-historyczna, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Miasta polskie w tysiącleciu. T. 2, 196, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków.
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i krajów słowiańskich, 1880-1902 (15-tomowy), F. Sulimierski, W. Walewski (red.), Warszawa.
Sokołowski D., 1994, Hierarchia miejscowości centralnych w makro-regionie dolnej Wisły, Acta Univ. Nicolai Copernici, Geografia 26, Wyd. Naukowe UMK, Toruń, s. 107-124.
Sokołowski D., 1999, Zróżnicowanie zbioru małych miast i większych osiedli wiejskich w Polsce w ujęciu koncepcji kontinuum wiejsko-miejskiego, Wyd. Naukowe UMK, Toruń.
Sokołowski D., 2008, Miasta nowe i potencjalne jako główne elementy kontinuum wiejsko-miejskiego w Polsce, [w:] A. Jezierska-Thöle, L. Kozłowski (red.), Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego, Wyd. Naukowe UMK, Toruń, s. 63-78.
Sokołowski, D., 2015a, Urbanizacja wsi na przykładzie miast zdegradowanych województwa podkarpackiego, Studia Obszarów Wiejskich, IGiPZ PAN, 37.
Sokołowski D., 2015b, Functional differentiation of degraded and restituted towns to the background of other similarly sized towns and villages in Eastern Poland / Zróżnicowanie funkcjonalne miast zdegradowanych i restytuowanych na tle miast i wsi podobnej wielkości w Polsce Wschodniej, [in:] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, School of Business, Economics and Laws, Gothenburg, s. 249-250 / 251-269.
Sporna T., Krzysztofik R., Dymitrow M., 2015, Degraded and restituted towns in numbers/Miasta zdegradowane i restytuowane w liczbach, [in:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (Eds), Degraded and restituted towns in Poland. Origins, development, problems /Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, School of Business, Economics and Laws, Gothenburg, s. 367-368/369-422.
Studia geograficzne nad aktywizacją małych miast, 1957, K. Dziewoński i M. Kiełczewska-Zaleska (red.), Prace Geogr. IG PAN, 9, Warszawa.
