TEORIA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ A WYCHOWA - NIE DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

Abstrakt

Streszczenie
Teoria społecznego uczenia się autorstwa Bandury zajmuje uznane już miejsce
na gruncie psychologicznym. Zgodnie z podstawowymi założeniami, jednym z mechanizmów
nabywania zachowań jest uczenie się poprzez obserwację i naśladownictwo. Osoba
pełniąca funkcję modela musi odznaczać się pewnymi właściwościami w percepcji odbiorcy,
jak wysoki status czy kompetencje. W różnych okresach życia i rozwoju ludzie
są mniej lub bardziej podatni na modelowanie. Szczególnie dzieci stanowią grupę, u której
w sposób wręcz naturalny pojawiają się nowe zachowania jako efekt obserwacyjnego
uczenia się. Dzieci mają wąski zakres doświadczeń, stąd w sposobie zachowania werbalnego
i niewerbalnego mogą naśladować osoby z najbliższego otoczenia- w szczególności
rodziców, ale także nauczycieli, rówieśników, bohaterów bajek, programów telewizyjnych
czy osób popularnych w Internecie. Niektóre z tych nabywanych reakcji mają charakter
pozytywny, inne zaś są niekorzystne z punktu widzenia jednostkowego i społecznego.
Tendencja do modelowania wzrasta w sytuacji obserwacji pozytywnych konsekwencji
określonego zachowania dla modela.
Założenia teorii społecznego uczenia się można wykorzystać w praktyce psychologiczno-
pedagogicznej. Pozwala ona wyjaśniać mechanizmy niektórych zachowań obserwowanych
u dziecka. Na podstawie właściwej diagnozy można z kolei zaprojektować
odpowiednie działania wspierające albo zaradcze.
Słowa kluczowe: społeczne uczenie się, obserwacja, naśladownictwo, rozwój, wychowanie,
wiek przedszkolny, zachowanie
Abstract
The theory of social learning authored by Bandura takes a recognized place on
psychological grounds. In accordance with fundamental assumptions, one of the mechanisms
of acquiring behaviours is learning through observation and imitation. The person
who serves as a model must be characterized by certain traits perceived by the recipient,
such as high social status or competencies. In various periods of life and development,
people are more or less prone to patterning. Children are especially the group whose new
behaviours appear naturally as a result of learning through observation. Children have
a narrow area of experiences and that is why in their verbal and non-verbal behaviours
they tend to imitate people from their closest environment, especially parents, teachers,
peers, characters in the books, TV programs and people popular on the internet. Some of
the acquired reactions have positive nature, but others may be socially and individually
unfavourable. Tendencies towards modelling grow when the model receives positive consequences
of particular behaviour.

The assumptions of social learning theory may be applied in psychological and
pedagogical practice. It allows explaining certain observed child’s behaviour. On the basis
of correct diagnosis, adequate supportive and remedial actions may be designed.
Key words: social learning, observation, imitating, development, education, preschool
age, behaviour.