„Skok w dorosłość”
Abstrakt
Niniejszy artykuł traktuje o zmianie
hierarchii wartości młodych ludzi związanej
z ich dojrzewaniem. Skok w dorosłość
to osiąganie dojrzałości płciowej, fizycznej,
psychicznej, prawnej i głównie społecznej.
Przewartościowanie hierarchii wartości wyznawanej
przez młodych ludzi związane z ich
dojrzewaniem, a więc skokiem w dorosłość,
zbadano na przykładzie wybranych grup społecznych
tj. licealistów i studentów.
Analizę porównawczą przeprowadzono
na podstawie badań dotyczących stosunku
do wartości przeprowadzonych wśród
płockiej młodzieży licealnej (647 badanych
licealistów w 2006 roku) oraz w grupie studentów
PWSZ w Płocku (137 studentów
w roku 2016).
Na podstawie przeprowadzonych
badań wykazano, że wartości allocentryczne
i prospołeczne są niezmiennie priorytetowe
niezależnie od wieku rozwojowego badanych.
Osiąganie dojrzałości przewartościowuje hierarchię pozostałych badanych wartości. Wraz z osiąganiem dojrzałości społecznej wartości związane z pracą i edukacją dominują u studentów nad przyjemnościowymi – ważnymi dla licealistów. Interesujące są szczegółowe analizy stosunku do poszczególnych wartości zmieniające się wraz z wiekiem ankietowanych. Nastąpił wyraźny wzrost aprobaty dla wartości obywatelskich, edukacyjnych, rodzinnych, związanych z pracą, z władzą wśród studentów w porównaniu do licealistów, spadek ocen nastąpił dla wartości przyjemnościowych i materialnych. Najmniejsza różnica, w opiniach licealistów i studentów, wystąpiła w wartościach allocentrycznych, prospołecznych i kulturalnych. Czynnikami determinującymi rozkład odpowiedzi były: wiek badanych, a więc etap osiągniętej dojrzałości oraz w przypadku licealistów, dodatkowo, profil ich klasy.
Słowa kluczowe: hierarchia wartości,
dojrzałość, wartości allocentryczne, wartości
prospołeczne, wartości przyjemnościowe,
wartości związane z pracą, wartości związane
z edukacją, wartości związane z władzą, wartości
związane z kulturą, wartości obywatelskie,
wartości rodzinne, wartości materialne.
Bibliografia
Brückner Aleksander. 1989. Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa:
Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
Dydycz Antoni. 2010. Pacyfik - Powrót do wartości warunkiem bezpieczeństwa. W Bezpieczeństwo
człowieka a wartości t. II. Aspekty społeczne i polityczne, red. Edward
Jarmoch, Andrzej W. Świderski, Izabela A. Trzpil. Siedlce: Wydawnictwo Akademii
Podlaskiej.
Fatyga Barbara (red.). 2005. Biała Księga młodzieży polskiej. Dwie prawdy o aktywności.
Warszawa: MENiS.
Filipek Agnieszka. 2010. Wartości i ich związek z poczuciem bezpieczeństwa w opinii
studentów. W Bezpieczeństwo człowieka a wartości t. II. Aspekty społeczne i polityczne.
red. Edward Jarmoch, Andrzej W. Świderski, Izabela A. Trzpil. Siedlce:
Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Gdula Anna. 2010. „O bezpieczeństwo człowieka jako wartości”. Doctrina. Studia społeczno-
polityczne 7.
Hejnicka-Bezwińska Teresa. 1991. Orientacje życiowe młodzieży. Bydgoszcz: Wydawnictwo
WSP.
Jaczewski Andrzej. 2005. Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania. Warszawa:
Wydawnictwo Akademickie Żak.
Jan Paweł II. 1994. Przemówienie do uczestników Kongresu Teologów Europy środkowo-
wschodniej w czasie pielgrzymki do Polski. Warszawa: Biuletyn Salezjański
Nostra.
Jarmoch Edward. 2010. Rodzina kolebką wartości. W Bezpieczeństwo człowieka a wartości
t. II. Aspekty społeczne i polityczne, red. Edward Jarmoch, Andrzej W. Świderski,
Izabela A. Trzpil. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Kozaczyński Waldemar. 2007. Edukacja ekologiczna jako stymulator świadomości ekologicznej
społeczności lokalnych. W Czynić świat bardziej bezpiecznym t. II., red.
Agata Cudowska, Jerzy Kunikowski. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Krzyżanowski Leszek J. 1999. O podstawach kierowania organizacjami inaczej: paradygmaty,
modele, metafory, filozofia, metodologia, dylematy, trendy. Warszawa:
PWN.
Kubiak Mariusz. 2007. Świat wartości – światem człowieka. W Czynić świat bardziej
bezpiecznym t. II., red. Agata Cudowska, Jerzy Kunikowski. Siedlce: Wydawnictwo
Akademii Podlaskiej.
Kunikowski Jerzy. 2007. Teoretyczno-metodologiczne podstawy wychowania obronnego.
W Czynić świat bardziej bezpiecznym t. II., red. Agata Cudowska, Jerzy
Kunikowski. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Lewowicki Tadeusz. 1987. Aspiracje dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Łobocki Mieczysław. 2004. Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kraków:
Oficyna Wydawnicza Impuls.
Łobocki Mieczysław. 2007. W trosce o wychowanie w szkole. Kraków: Oficyna Wydawnicza
Impuls.
Mariański Janusz. 1989. Wprowadzenie do socjologii moralności. Lublin: Wydawnictwo
katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Molesztak Aldona. 2007. Zagrożenia człowieka w kontekście odpowiedzialności.
W Czynić świat bardziej bezpiecznym t. I, red. Agata Cudowska, Jerzy Kunikowski.
Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Szymański Mirosław J. 2002. Kryzys i zmiana. Studia nad przemianami edukacyjnymi
w Polsce w latach dziewięćdziesiątych. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii
Pedagogicznej.
Szymański Mirosław J. 2004. W poszukiwaniu drogi. Szanse i problemy edukacji w Polsce.
Kraków: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
Szymczak Mieczysław. 1978. Słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe PWN.
Trzpil Izabela Aldona. 2007. Czynić świat odpowiedzialnym. W Czynić świat bardziej
bezpiecznym t. I, red. Agata Cudowska, Jerzy Kunikowski. Siedlce: Wydawnictwo
Akademii Podlaskiej.
Wiśniewska Ewa. 2015. „Praca w hierarchii wartości studentów (na przykładzie Państwowej
Wyższej Szkoły Zawodowej w Płocku)”. Społeczeństwo Edukacja
Język, tom 3.
