Doświadczenie przeżyte czy rytualne wdrożenie. Propozycja edukacji religijnej w epoce ponowoczesnej
Abstrakt
Autor artykułu przedstawia warianty
nowego rozumienia wychowania religijnego
w epoce ponowoczesnej. Próbuje to
uczynić z perspektywy historycznej i współczesnej,
wskazując na fałszywe z gruntu
i nieuzasadnione alternatywne myślenie
o religii i wychowaniu jako rozwoju człowieka.
Wychowanie religijne określane jest
w artykule jako wychowanie wychodzące
od człowieka i zorientowane na człowieka,
czyli takie, w którym centralnym momentem
procesu wychowawczego jest człowiek jako
osoba. Tak rozumiane wychowanie religijne daje szansę, zdaniem autora na jego integralny rozwój.
Artykuł dowodzi, że wychowanie
religijne najpełniej realizuje rozwój osobowy
człowieka połączony z pozytywną koncepcją
jego wolności i z określonym wyobrażeniem
dobra. Są to bez wątpienia czynniki warunkujące
nie tylko możliwość określania własnej
tożsamości, ale również umożliwiające pokonanie
postmodernistycznych (ponowoczesnych)
ambiwalencji rzeczywistości otaczającej
współczesnego człowieka.
Słowa kluczowe: wychowanie religijne,
rozwój osobowy, epoka ponowoczesna,
proces wychowawczy, integralny rozwój.
Bibliografia
Borowska Teresa. 1998. Pedagogia ograniczeń ludzkiej egzystencji. Warszawa: Wydawnictwo
Instytutu Badań Edukacyjnych.
Chlewiński Zdzisław. 1991. Dojrzałość, osobowość, sumienie, religijność. Poznań:
W Drodze.
Cipriani Romano. 2008. La religione diffusa, Rzym: Borla.
Exeler Alfred. 2002. Religiöse Erziehung als Hilfe zur Menschwerdung. Monachium:
Kösel.
Feuerbach Ludwig. 2003. Das Wesen der Religion, Heidelberg: Verlag.
Fiore Celestino. 1998. Etica per giovani. Appunti e spunti per una educazione morale.
Turyn: Elledici.
Flitner Winfrid, Derbolav Josef. 2004. Problemi di etica pedagogica, Brescia: La Scuola.
Fowler John. 2001. Stages of Faith. The Psychology of Human Development and the
Quest for Meaning, San Francisco: Bravo.
Garelli Flavio. 2008. Forza della religine e debolezza della fede, Bologna: Il Mulino.
Heiler Franco. 2005. Le religioni dell’umanità. Mediolan: Jaca Book.
Hessen Sergiusz. 1933. „Pogląd na świat a pedagogika”. Kultura i Wychowanie, nr 193.
Hołyst Brunon (red.). 1990 System wartości i zdrowie psychiczne, Warszawa: Polskie
Towarzystwo Higieny Psychicznej.
Jan Paweł II. 1999. „Przesłanie Jana Pawła II do Konferencji Episkopatu Polski Wspólnota
jest owocem wiary”. Tygodnik Powszechny nr 25.
Kawula Stanisław. 1997. Próba pedagogicznej typologizacji rodzin. W Pedagogika
rodziny: obszary i panorama problematyki, red. Stanisław Kawula, Józefa Brągiel,
Andrzej Janke. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Köcher Richard. 2007. “Die Entwicklung von Religiosität und Kirchlichkeit seit dem
Zweiten Weltkrieg bis heute”. Diakonia nr 19.
Mariański Janusz. 1997. „Kościół ludowy w poszukiwaniu nowej tożsamości społecznej”.
Znak, nr 1 (500).
Mariański Janusz. 2002. Religia i Kościół w społeczeństwie pluralistycznym. Lublin:
Wydawnictwo KUL.
Mariański Janusz. 2004. Religijność społeczeństwa polskiego w perspektywie europejskiej.
Próba syntezy socjologicznej. Kraków: Nomos.
Melosik Zbyszko. 2005. Modernizm i postmodernizm we współczesnym dyskursie
humanistycznym: konfrontacje i kontrowersje. W Pedagogika jako formacja
intelektualna refleksji we współczesnym dyskursie humanistycznym, red. Janusz
Gnitecki, Poznań: Wydawnictwo PTP.
Michalski Jarosław. 2004. Edukacja i religia jako źródła rozwoju egzystencjalno-kognitywnego.
Studium hermeneutyczno-krytyczne. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Michalski Jarosław. 2005. „Wartości w procesie wychowania. Znaczenie i konieczność”.
Forum Oświatowe nr 1(32).
Olbrycht Katarzyna. 2004. Religia a wspieranie rozwoju człowieka. W Religia a sens
bycia człowiekiem, red. Zofia Zdybicka, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Piwowarski Władysław. 1998. „Religia jako wartość wspólna i osobowa”. Przegląd
Humanistyczny nr 5 (38).
Płużek Zenomena, Jacyniak Andrzej. 2006. Świat ludzkich kryzysów. Kraków: Wydawnictwo
WAM.
Popielski Kazimierz. 1994. Noetyczny wymiar osobowości. Psychologiczna analiza
poczucia sensu życia, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Popielski Kazimierz. 1999. Doświadczenie sensu i jego znaczenie dla egzystencji.
W Człowiek – wartości – sens. Studia z psychologii egzystencji, red. Kazimierz
Popielski, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Prężyna Władysław. 2003. „Kształtowanie się życia religijnego”. Znak nr 221.
Rosik Stanisław. 1997. Sumienie między wolnością a prawdą. W Człowiek - sumienie
-wartości, red. Janusz Nagórny, Andrzej Deredziuk. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Rumpf Dorotea. 2007. Bildung und Religion, Hildesheim: OLMS.
Rusecki Marian. 2006. Istota i geneza religii. Warszawa: Verbinum.
Styczeń Tadeusz. 2002. Gewissenautonomie und Norm, W Busse – Umkehr Formen
der Vergebung. Referate der „Internationalen Theologischen Sommerakademie
“ der Linzer Priesterkreises in Aigen, Steyr: Ennsthaler.
Tischner Józef. 1997. „W krainie schorowanej wyobraźni”. Znak nr 1 (500).
Trenti Zeratto. 2009. L’esperienza religiosa. Turyn: SEI.
Walesa Czesław. 2001. Rozwój religijności człowieka. W Psychologia religii, red. Zdzisław
Chlewiński, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Wnuk-Lipiński Edmund. 2006. „Nadmierne nadzieje, nadmierne obawy. Czy integracja
Europy zagraża Kościołowi?”. Tygodnik Powszechny nr 4.
Zdybicka Zenobia. 1992. Religia i religioznawstwo. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Ziółkowski Zbigniew. 1999. „Z zagadnień dojrzałości religijnej”. Znak nr 210.
Zulehner Paul–Manfred, Denz Heinrich. 2005. Wie Europa lebt und Glaubt. Europäische
Wertestudie Düsseldorf: Patmos.
