The Character of Anton Chigurh in the Coen Brothers’ No Country for Old Men as an Expression of Reflections on Evil and Violence in American Culture
Abstrakt
W filmie To nie jest kraj dla starych
ludzi [2007], będącym adaptacją powieści
Cormaca McCarthy’ego pod tym samym
tytułem, reżyserzy zestawiają charakterystyczne
dla westernu konwencje gatunkowe
z hiperrealistycznym, krwawym obrazem
wojen narkotykowych rozgrywających się na
teksańskim pograniczu w latach osiemdziesiątych
XX wieku. Absurdalnie niespójną,
odrealnioną postać nieuchwytnego, płatnego
zabójcy, którego okrutne czyny wykraczają
poza granice ludzkiej logiki i konwencjonalnej
moralności, interpretować można jako symboliczne
wyobrażenie uniwersalnej natury
przemocy, ucieleśnienie współczesnego
rozumienia skrajnego zła, przerażający kondensat
charakterystycznej dla amerykańskiej
kultury brutalności, alegorię poczucia zagrożenia
trapiącego neokonserwatywną Amerykę,
czy wreszcie metaforyczną wizję kary
wymierzonej amerykańskiemu społeczeństwu,
które pozwoliło, by proste, pierwotne
ideały narodu wyparła bezduszna cywilizacja
konsumpcji, pieniądza i występku. W ujęciu
Joela i Ethana Coenów Anton Chigurh
to postmodernistyczna parodia klasycznego
antybohatera, która zderza tradycję westernu
z jego młodzieńczym optymizmem i czytelnymi
zasadami z poetyką noir, akcentującą
bezsilność jednostki wobec wszechobecnego
zła i chaosu świata, oraz wyraźnymi aluzjami
do postaci Sędziego Holdena z głośnej powieści
Krwawy Południk McCarthy’ego, w której
pisarz podejmuje się dekonstrukcji i demitologizacji
opisanego przez Richarda Slotkina,
kluczowego dla amerykańskiej tożsamości
i narodowej ideologii, pojęcia odrodzenia
przez przemoc, trawestując znaczenia tradycyjnie
przypisywane ikonicznym bohaterom
mitu założycielskiego Ameryki.
Słowa kluczowe: bracia Coenowie,
przemoc, western, postmodernizm, Cormac
McCarthy, Dziki Zachód, Manifest Destiny
Bibliografia
Baudrilard Jean. 2005. The Intelligence of Evil or the Lucidity Pact. Oxford: Berg.
Bloom Harold (Ed.). 2009. Cormac McCarthy (Bloom’s Modern Critical Views). New
York: Bloom’s Literary Criticism.
Cameron James (Dir.). 1984. The Terminator. Los Angeles: Orion Pictures.
Chapman King Lynnea, Rick Wallach, Jim Welsh (Eds.). 2009. No Country for Old Men:
From Novel to Film. Plymouth: The Scarecrow Press, Inc.
Coen Joel, Ethan Coen (Dirs.). 1987. Raising Arizona. Los Angeles: Circle Films.
Coen Joel, Ethan Coen (Dirs.). 1991. Barton Fink. Directed by: Los Angeles: Circle Films.
Coen Joel, Ethan Coen (Dirs.). 1996. Fargo. Universal City: PolyGram Filmed Entertainment.
Coen Joel, Ethan Coen (Dirs.). 2007. No Country for Old Men. Santa Monica: Miramax
Films.
Conard Mark (Ed.). 2009. The Philosophy of the Coen Brothers. Lexington: The University
Press of Kentucky.
Covell Scott. 2009. Devil with a Bad Haircut: Postmodern Villainy Rides the Range.
In No Country for Old Men. In From Novel to Film: No Country for Old Men,
eds. Lynnea Chapman King, Rick Wallach, Jim Welsh, Plymouth: The Scarecrow
Press, Inc.
Doom Ryan P. 2009. The Brothers Coen. Unique Characters of Violence. Santa Barbara:
ABC-Clio.
Ellis Jay. 2009. Fetish and Collapse in No Country for Old Men. In Cormac McCarthy
(Bloom’s Modern Critical Views), ed. H. Bloom. New York: Bloom’s Literary
Criticism.
Gilmore Richard. 2009. No Country for Old Men: The Coens’ Tragic Western. In The
Philosophy of the Coen Brothers, ed. Mark T. Conard. Lexington: The University
Press of Kentucky.
Hage Erik. 2010. Cormac McCarthy: A Literary Companion. Jefferson: McFarland
and Company.
Lang Berel. 2003. Act and Idea in the Nazi Genocide. Syracuse: Syracuse University
Press.
Lincoln Kenneth. 2009. Cormac McCarthy: American Canticles. Houndmills: Palgrave
Macmillan.
McCarthy Cormac. 2007a. Blood Meridian: Or the Evening Redness in the West. New
York: Vintage International.
McCarthy Cormac. 2007b. No Country for Old Men. New York: Vintage International.
O’Connor Flannery. 1955. A Good Man is Hard to Find. In A Good Man is Hard to Find
and Other Stories. Orlando: Harcourt, Inc.
Paryż Marek. 2014. Cormac McCarthy. In Mistrzowie literatury amerykańskiej: Cormac
McCarthy, red. Marek Paryż. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Paryż Marek (Ed.). 2014. Mistrzowie literatury amerykańskiej: Cormac McCarthy. Warszawa:
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Peckinpah Sam (Dir.). 1969. The Wild Bunch. Burbank: Warner Bros.–Seven Arts.
Penn Arthur (Dir.). 1976. The Missouri Breaks. Beverly Hills: United Artists.
Slotkin Richard. 2000. Regeneration through Violence: the Mythology of the American
Frontier, 1600-1860. New Edition. Norman: University of Oklahoma Press.
Spurgeon Sara L. 2009. Foundation of Empire: The Sacred Hunter and the Eucharist
of the Wilderness in Cormac McCarthy’s Blood Meridian. In Cormac McCarthy
(Bloom’s Modern Critical Views), ed. H. Bloom. New York: Bloom’s Literary Criticism.
Stevens George (Dir.). 1953. Shane. Hollywood: Paramount Pictures.
Topolnisky Sonya. 2009. For Every Tatter in Its Mortal Dress: Costume and Character
in No Country for Old Men. In No Country for Old Men: From Novel to Film,
eds. Lynnea Chapman King, Rick Wallach, Jim Welsh. Plymouth: The Scarecrow
Press.
Tyrer Pat, Pat Nickell. 2009. Of what is past or passing, or to come: Characters as Relics
in No Country for Old Men. In No Country for Old Men: From Novel to Film,
eds. Lynnea Chapman King, Rick Wallach, Jim Welsh, Plymouth: The Scarecrow
Press.
Warso Anna. 2014. Żyjemy w strasznych czasach. (To nie jest kraj dla starych ludzi). In
Mistrzowie literatury amerykańskiej: Cormac McCarthy, ed. Marek Paryż. Warszawa:
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Welsh Jim. 2009. Borderline Evil: The Dark Side of Byzantium in No Country for Old
Men, Novel and Film. In No Country for Old Men: From Novel to Film, eds. Lynnea
Chapman King, Rick Wallach, Jim Welsh. Plymouth: The Scarecrow Press,
Inc.
Yeats William Butler. 2016. Sailing to Byzantium. In Collected Poems. London: Macmillan
Collector’s Library.
Zinnemann Fred (Dir.). 1952. High Noon. Beverly Hills: United Artists.
[www 1] Buryła Sławomir. 2007. “Czy można chcieć zła?”, Miesięcznik Znak 624,
http://www.miesiecznik.znak.com.pl/6242007slawomir-burylaczy-mozna-chciec-
zla/>. (accessed: 14 August 2016)
[www2] Czapliński Przemysław. 2006. “Symulakry i symulacja, Baudrillard, Jean”,
Gazeta Wyborcza 10 February, http://wyborcza.pl/1,75517,3158406.html#ixzz-
f5lPqa9G>. (accessed: 10 July 2015)
[www 3] Jankowicz Grzegorz. (n.d.) “Geografia przemocy”, Cormac McCarthy: polska
strona autora, http://www.cormacmccarthy.pl/artyku-y/geografia-przemocy.
html>. (accessed: 13 August 2016)
[www 4] Jarniewicz Jerzy. (n.d.) “To nie jest kraj dla starych ludzi; Droga”, Cormac
McCarthy: polska strona autora, http://www.cormacmccarthy.pl/artyku-y/tnjkdsl-
i-droga-jarniewicz.html>. (accessed: 13 August 2016)
[www 5] Jarniewicz Jerzy. (n.d.) “Ucieczka przed ciszą świata”, Cormac McCarthy: polska
strona autora, http://www.cormacmccarthy.pl/artyku-y/ucieczka-jarniewicz.
html>. (accessed: 13 August 2016)
[www 6] Kakutani Michiko. 1992. “Books of the Times; The Way the West was Won,
and Reinvented”, The New York Times 18 December, http://www.nytimes.
com/1992/12/18/books/books-of-the-times-the-way-the-west-was-won-and-reinvented.
html>. (accessed: 26 October 2015)
[www 7] Kirn Walter. 2005. “’No Country for Old Men’: Texas Noir”, The New York
Times 24 July, http://www.nytimes.com/2005/07/24/books/review/no-countryfor-
old-men-texas-noir.html?_r=1>. (accessed: 15 August 2015)
[www 8] Mastalerz Ludwika, Szcześniak Magda. 2011. „Ewangelia według Cormaca
McCarthy’ego”, Dwutygodnik.com: strona kultury 50 (February 2011),
http://www.dwutygodnik.com/artykul/1871-ewangelia-wedlug-cormaca-mccarthyego.
html>. (accessed: 25 October 2015)
[www 9] Paryż Marek. (n.d.) “Jądro ciemności”, Cormac McCarthy: polska strona
autora, http://www.cormacmccarthy.pl/artyku-y/marek-pary-j-dro-ciemno-ci.
html>. (accessed: 13 August 2016)
[www 10] Smith Ralph A. 2010. “Glanton, John Joel”, Texas State Historical Association
June, https://www.tshaonline.org/handbook/online/articles/fgl02>.
(accessed: 11 October 2015)
[www 11] Stasiowski Maciej. (n.d.) “Życie to rozlew krwi”, Cormac McCarthy: polska
strona autora, http://www.cormacmccarthy.pl/artyku-y/zycie-to-rozlew-krwi.
html>. (accessed: 13 August 2016)
