WZROST POTRAUMATYCZNY JAKO WSKAŹNIK GOTOWOŚCI DO ZMIANY W PROCESIE READAPTACJI SPOŁECZNEJ

Abstrakt

Wzrost potraumatyczny jest konstruktem rozpatrywanym w kategoriach wzrostu skoncentrowanego na działaniu, następującego po wydarzeniu krytycznym, traumatyzującym. Wiadomo, że narażenie na stresujące i traumatyczne wydarzenia może mieć poważne i przewlekłe konsekwencje psychologiczne i fizjologiczne. Jednocześnie, pamiętając o cierpieniu często powodowanym przez traumę, istnieje coraz więcej dowodów świadczących o wzroście potraumatycznym – pozytywnych zmianach, które mogą wystąpić u osób, które doświadczyły traumy. Zdania na temat tego, czy
uwięzienie może być krytycznym wydarzeniem w życiu przestępców, którzy go doświadczają, są wśród badaczy podzielone, co wynika między innymi z rozważań dotyczących indywidualnych różnic w odpowiedzi na potencjalną traumę, ale także z uzasadnionych wątpliwości co do tego, czy potraumatyczny wzrost odzwierciedla rzeczywiste zmiany w życiu, czy też jest jedynie retrospektywną reakcją na ból doświadczony podczas procesu zdrowienia. Niemniej empiryczne zainteresowanie długotrwałymi i skumulowanymi skutkami uwięzienia nieczęsto znajdowało się w centrum uwagi badaczy. Celem prezentowanego badania było ewentualne zidentyfikowanie potraumatycznego wzrostu w historiach życiowych osób osadzonych po raz pierwszy. Wykorzystano wywiady przeprowadzone z sześcioma dorosłymi mężczyznami, osadzonymi po raz pierwszy w jednostkach penitencjarnych, w okresie do sześciu miesięcy przed przewidywanym opuszczeniem przez nich zakładu karnego, więc w czasie zintensyfikowanego oddziaływania w kierunku przygotowania się osoby do wyjścia na wolność. Uzyskane dane zostały przeanalizowane tematycznie w nurcie hermeneutyczno-fenomenologicznym, w którego obszarze mieszczą się badania nad aktualnym życiem człowieka. W narracjach niektórych osadzonych udało się zidentyfikować doświadczenia charakterystyczne dla wzrostu potraumatycznego. Identyfikacja ta może przyczynić się do zrozumienia i ułatwienia udanej readaptacji osób poddanych izolacji penitencjarnej. Na podstawie tych wstępnych ustaleń, zaproponowano implikacje prakseologiczne.