Rzeczywistość – słowo – rzeczywistość
Abstrakt
DOI: 10.19251/sej/2018.8(1)
Abstrakt
W języku etnicznym jest tylko to, czego doświadcza społeczność żyjąca w konkretnym kontekście społeczno-kulturowym, w którym ten język powstał i funkcjonuje. Stwierdzenie powyższe, nawiązujące do koncepcji Sapira [1921], streszcza sposób myślenia o istocie języka naturalnego, charakterystyczny dla językoznawców kognitywnych ‘zachodniego wybrzeża’, w szczególności Lakoffa [1987], Langackera [2011], Turnera [2014]. Stoi ono w sprzeczności z alternatywnym nurtem badawczym w językoznawstwie, gdzie język jest cały czas postrzegany jako czysto intelektualna zdolność poznawcza, niezależna od doświadczeń somatycznych istoty ludzkiej i kontekstu społeczno kulturowego, w którym żyje. W niniejszym artykule zaproponuję intelektualną ‘podróż’ od doświadczenia zmysłowego do przykładów językowego kreowania rzeczywistości, w której ‘słowo’ jawi się przystankiem - łącznikiem między doświadczaniem rzeczywistości i jej kreowaniem.
Tę ‘podróż’ zaczniemy od rozważań nad doświadczeniem picia kawy, zatrzymamy się na chwilkę na przystanku ‘schematy wyobrażeniowe’, a na stacji ‘słowo’ zaprosimy do towarzystwa maleńkie słowo się i jego zagranicznych przyjaciół, angielski morfem (-)self i azerskie wyrażenia zwrotne özu, w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, jak użycie wyrażeń zwrotnych może wpływać na kreowanie postaw i podejmowane działania. Kolejnym przystankiem będą słowa, które pojawiły się ‘nie wiadomo skąd’ w języku informatyki: mouse [myszka] i cookies [ciasteczka].
Słowa kluczowe: Schematy wyobrażeniowe, koncept, konstruowanie znaczenia - obrazowanie, znaczenie jako impuls do działania.
Bibliografia
Bibliografia
Austin John Langshaw. 1962. How to Do Things with Words. Oxford: Oxford Univer¬sity Press.
Cambridge Advanced Learners Dictionary. 2008. Cambridge University Press.
Doroszewski Witold. (red.) 1981. Słownik poprawnej polszczyzny PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Grzegorczykowa Renata. 2010. Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. Warsza¬wa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Johnson Mark. 1987. The Body in the Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination and Reason. Chicago: Chicago University Press.
Lakoff George. 2011. Kobiety, ogień i rzeczy niebezpieczne. Co kategorie mówią nam o umyśle. Kraków: Universitas.
Langacker Ronald, W. 2009. Gramatyka Kognitywna. Wprowadzenie. Kraków: Uni¬versitas.
Langacker Ronald, W. 2008. Cognitive Grammar: a Basic Introduction. Oxford: Oxford University Press.
Langacker Ronald, W. 2011. Culture, Cognition, and Lexical Meaning. W Cognitive Methodologies for Culture Language Interface, red. Kamila Turewicz. Łódź: Wydawnictwo AHE.
Mandler Jean M. and Cánovas Cristóbal Pagán C. 2014. “On Defining Image Schemas”, Language and Cognition 6 (4).
Miodek Jan. 2002. Słownik ojczyzny polszczyzny. Wrocław: EUROPA.
Sapir Edward. 1921, Language. New York: Harcourt, Brace and World.
Tomasello Michael. 2005. Constructing a Language: A Usage-Based Theory of Langu¬age Acquisition. Cambridge (Mass), London: Harvard University Press.
Turewicz Kamila. (red.) 2011. Cognitive Methodologies for Culture Language Interface.Łódź: Wydawnictwo AHE.
Turewicz Kamila. 2016. “Hunting for a missing link: Between cognitive framework and classroom practices”. Językoznawstwo 10: 13-26.
Turner Mark. 2014. The Origin of Ideas. Oxford: Oxford University Press.