KOŁYSANKA –WSTĘP DO ŚWIATA MUZYKI
DOI:
https://doi.org/10.19251/sej/2021.14.1(13)Słowa kluczowe:
kołysanka, piosenka dziecięca, edukacja muzyczna, muzykoterapiaAbstrakt
Artykuł poświęcony jest kołysance, wyjątkowemu utworowi muzycznemu, który wykształcił w warstwie semantycznej i muzycznej charakterystyczne cechy stylu o silnym zabarwieniu emocjonalnym. Badania naukowe wskazują, że kołysanka jest utworem rozpoznawalnym z uwagi na funkcję bez względu na szerokość geograficzną, zaś niemowlęta reagują nań silniej niż na mowę matki. W artykule podjęto próbę wskazania miejsca kołysanki w edukacji muzycznej dzieci i rodziców. Wskazano także na trudności ograniczające jej wykorzystanie, które związane są z zanikiem transmisji kultury ludowej, brakiem muzykowania w domu, a także ułomnościami formalnej edukacji muzycznej.
Bibliografia
Arabin, B. 2002. Opinion. Music during pregnancy, Ultrasound in Obstretrics and Gynecology, 20, 425–430.
Egomska, Julia. 2016. Od czarów nad kołyską do magii językowej usieciowionej matki – ciągłość i zmienność charakteru magii języka matek. Acta Universitatis Wratislaviensis 3721. Język a Kultura. 245-257. DOI:10.19195/1232-9657.26.20
Eliot, Lise. 2003, Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia, Poznań: Media Rodzina.
Forecka, Katarzyna. 2009. Rytmika jako forma aktywności kobiet w ciąży. Praca magisterska. Poznań. Akademia Muzyczna im. I.J. Paderewskiego.
Forecka-Waśko, Katarzyna. 2019a. Kołysanki między jawą i snem. Wychowanie w przedszkolu. 10, 16-19.
Forecka-Waśko, Katarzyna. 2019b. Rola edukacji muzycznej w procesie wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży. W: Szkoła równych szans. Namysł teoretyczne i rozwiązania praktyczne, red. Piotr Kostyło, 234-247. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Franczak, Paweł. 2018. Kolebka muzyki. Polityka. 2 (3143). 68-69.
Hilton C.B., Crowley-the Thierry, Yan R., Martin A., Mehr S.A. 2021. Children infer the behavioral contexts of unfamiliar foreign songs. Dostęp: 10.08.2021. https://psyarxiv.com/rz6qn/
Kozłowska-Lewna, Alicja. 2016. Śpiew w świetle interdyscyplinarnych badań empirycznych i rozważań teoretycznych. Konteksty kształcenia muzycznego, 2 (5), 45-61. DOI: 10.5604/2392277X.1228362
Mach, Marta. (2016). Pełną piersią. Zwykłe życie. 13. Dostęp. 12. 08. 2021. https://zwyklezycie.pl/2016/04/10688/
Maczuga, Maria. 2016. Usypianki, rozbudzanki. Dostęp: 11.08.2021.
https://kultura.poznan.pl/mim/kultura/news/rozmowy,c,7/usypianki-rozbudzanki,94379.html
Mehr Samuel. A.; Singh Manvir., Knox Dean; Ketter Daniel M.; Pickens-Jones Daniel; Atwood S.; Lucas Christopher; Jacoby Nori; Egner Alena A.; Hopkins Erin J.; Howard Rhea M.; Hartshorne Joshua K., Jennings Mariela V.; Simson Jan; Bainbridge Constance M.,; Pinker Steven; O’Donnell Timothy J.; Krasnow Max M.; Glowacki Luke. Universality and diversity in human song. Dostęp: 10.08.2021. https://mehr.cz/pdf/2019_MehrEtAl_Science.pdf.
Mueller-Malesińska, Małgorzata i Kurkowski Zbigniew. 2002. Rozwój słuchu i mowy- fizjologia i patologia, Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu.
Nakata Takayuki; Trehub Sandra E. 2004. Infants’ responsiveness to maternal speech and singing. Infant Behavior&Development”, 27, 455-464.
Nfm.pl 2021. Pośpiewaj mi. Informacje dla rodziców. Dostęp: 11.08.2021. https://www.nfm.wroclaw.pl/edukacja/pospiewajmi#!
Nfm.pl, 2021, Dostęp: 10.08.2021. https://www.nfm.wroclaw.pl/edukacja/pospiewajmi
Ore.edu.pl, 2021, Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Szkoła podstawowa. Muzyka. Dostęp: 12.08.2021. https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/2018/03/podstawa-programowa-ksztalcenia-ogolnego-z-komentarzem.-szkola-podstawowa-muzyka.pdf
Schaffer, Rudolph H. 2008. Psychologia dziecka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Shenfield Tali, Trehub Sandra E., Nakata Takayuki. 2003. Maternal singing modulates infant aurousal. Psychology of Music, 31(4), 365-375.
Stefaniak, Beata. 2011a. Od lipowej kolebeczki do „kołyski na srebrnych nowiach” – uwagi o języku kołysanki. Pamiętnik literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej, 102/1, 155-177.
Stefaniak, Beata. 2011b. Spór nad kołyską. Teksty Drugie.4. 171-184. Instytut Badań Literackich, Polska Akademia Nauk.
Stefaniak-Maślanka, Beata. 2012. Nad kolebką czy nad grobem? Opozycja życia i śmierci a związki kołysanki z formami twórczości żałobnej. Linguarum Silva 2, 167-184.
Stefaniak-Maślanka, Beata. 2013. Kołysanka jako komunikat o świecie (na przykładzie kołysanek użytkowych i poetyckich o tematyce społecznej). Linguarum Silva 2, 175-198.
Szwarcman, Dorota. 2004. Głuche ucho. Dostęp: 14.08.2021.
https://www.polityka.pl/archiwumpolityki/1826744,1,gluche-ucho.read
Teatratofri.pl, 2021, Dostęp: 11.08.2021. http://teatratofri.pl/portfolio/lulajka/
Trzos, Paweł. 2014. Od poznawania do rozumienia muzyki: o społeczno-edukacyjnych aspektach badań rozwoju audiacyjnego dziecka. Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 24, 441-457.
Yan R., Jessani G., Spelke E.S., Villers P.,Villers J., Mehr S.A. Across demographic and recent history, most parents sing to their infants and toddlers daily. Dostęp: 10.08.2021. https://psyarxiv.com/fy5bh/
Dokumenty dźwiękowe
Fonogram. Wieman , Maria. Audycja radiowa, Zima w muzyce z dn. 24.02.1967, Archiwum Polskiego Radia, sygnatura: J3031.
