ODPOWIEDZIALNOŚĆ CZŁOWIEKA NAUKI. REFLEKSJE W ŚWIETLE NAUCZANIA JANA PAWŁA II
DOI:
https://doi.org/10.19251/sej/2021.13(1)Słowa kluczowe:
człowiek, odpowiedzialność, nauczanie Jana Pawła II., naukaAbstrakt
Odpowiedzialność – poczucie odpowiedzialności – człowiek odpowiedzialny, to określenia podstawowe w refleksji humanistycznej, akcentujące wartość człowieka, jego wolność i podmiotowość, zdolność postępowania uświadomionego, celowego, wynikającego z przyjętych wartości. Problem odpowiedzialności jest przede wszystkim pewną rzeczywistością w osobie, wewnątrz osoby. Dzięki tej rzeczywistości wewnątrzosobowej można z kolei mówić o społecznym znaczeniu odpowiedzialności i ustalać w życiu społecznym pewne jej zasady. Dlatego konieczne wydaje się poszukiwanie odpowiedzi, na czym polega i czego dotyczy odpowiedzialność człowieka nauki. Pracownik nauki ma szczególną odpowiedzialność i zobowiązanie, aby dzielić się nie tylko zasobem własnej wiedzy naukowej, ale także bogactwem swego człowieczeństwa. Nauka ma wtedy sens i słuszność, kiedy uznaje się ją za zdolną do odkrywania prawdy i kiedy w prawdzie uznaje się dobro człowieka. Problem uczciwości nauki ma więc zasadnicze znaczenie nie tylko dla wewnętrznej spójności i integralności nauki, ale również dla utrzymania jej wiarygodności i zaufania społecznego.
Bibliografia
Bała, Maciej. 2000. Nauka i wiara – przestrzeń dialogu. Studia Gdańskie, XIII: 187-206.
Identyfikator YADDA bwmeta1.element.desklight-f089834e-948e-4c77-a6ab-791c0fc155c0
Benedykt XVI. 2007. Wiara i rozum. Modlitwa niedzielna z papieżem, 28 stycznia. L`Osservatore Romano, wydanie polskie, 4(292): 55.
Buttiglione, Rocco. 2003. Wiara rozumu i racje wiary. In Jan Paweł II Fides et ratio. Tekst i komentarze, edited by Tadeusz Styczeń and Wojciech Chudy, 259-268. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Chauchard, Paul. 1968. Nauka i wiara (Original title: La science détruit-elle la religion?). Paris: Éditions du Dialogue.
Grabski, Maciej. W. 2009. Uczciwość i wiarygodność nauki. Praktyka. Nauka 2: 37-59.
Jan Paweł II. 2000. Bądźcie gorliwymi poszukiwaczami Niewidzialnego Boga. 25 V 2000 – Jubileusz Naukowców. L`Osservatore Romano, wydanie polskie, 7-8(225): 22-23.
Jan Paweł II. 1993a. Dialog między nauką a wiarą. Wizyta w międzynarodowym centrum naukowym im. Ettore Majorany. L`Osservatore Romano, wydanie polskie, 7(154): 12-15.
Jan Paweł II. 1998. Encyklika Fides et ratio. Poznań: Pallottinum.
Jan Paweł II. 2001b. Gaudium de veritate. Wizyta na Uniwersytecie Fryburskim, Fryburg (Szwajcaria), 13 czerwca 1984. In Nauczanie Papieskie VII, 1(1984), edited by E. Weron and A. Jaroch, 778-781. Poznań-Warszawa: Pallottinum.
Jan Paweł II. 2005. Na drogach prowadzących do Boga. 8.XI.2004 – Do uczestników sesji plenarnej Papieskiej Akademii Nauk. L`Osservatore Romano, wydanie polskie, 2(270): 41-42.
Jan Paweł II. 1986. Nauka – teologia – Magisterium. Do naukowców i studentów w Kolonii, 15 listopada 1980. In Nauczanie Papieskie III, 2 (1980), edited by E. Weron and A. Jaroch, 617-623. Poznań-Warszawa: Pallottinum.
Jan Paweł II. 1990. Nauka w kontekście kultury. Do Papieskiej Akademii Nauk. L`Osservatore Romano, wydanie polskie, 10 11(127): 15.
Jan Paweł II. 1991. Potrzeba współpracy między nauką, kulturą i wiarą. Audiencja dla uczestników seminarium „Nauka w kontekście ludzkiej kultury”. L`Osservatore Romano, wydanie polskie, 12(138): 32-33.
Jan Paweł II. 1997. Przemówienie Papieża na spotkaniu z okazji 600-lecia Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 08.06.1997 r. In Chrystus wczoraj, dziś i na wieki. V. pielgrzymka Jana Pawła II do Ojczyzny, 157-164. Olsztyn: Wydział Duszpasterski Kurii Metropolitalnej.
Jan Paweł II. 1992. Silmy się dobrze myśleć. Spotkanie z przedstawicielami świata nauki i kultury. L`Osservatore Romano, wydanie polskie, 6(143): 14-16.
Jan Paweł II. 1999. Spotkanie z rektorami wyższych uczelni – przemówienie. Toruń, 7 czerwca 1999. In Jan Paweł II Polska 1999. Przemówienia i homilie, edited by K. Kuźnik, 54-60. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna. Wydawnictwo i Drukarnia Michalineum.
Jan Paweł II. 2001a. Uniwersytet miejscem zdobywania wiedzy i kształtowania sumienia. 30 VIII 2001 – Do rektorów wyższych uczelni w Polsce. L`Osservatore Romano, wydanie polskie, 10(237): 11-13.
Jan Paweł II. 1987. Wasze losy złączone są z prawdą. Sydney. Wizyta w Uniwersytecie. L`Osservatore Romano, wydanie polskie, 2(87): 23-24.
Jan Paweł II. 2002. Waszym zadaniem jest służba prawdzie. Przesłanie papieskie do uczestników VI Krajowego Zjazdu Włoskich Katolickich Nauczycieli Akademickich. L`Osservatore Romano, wydanie polskie, 3(241): 6-7.
Jan Paweł II. 1993b. Wolność nauki w poszukiwaniu prawdy. Spotkanie z naukowcami i profesorami Uniwersytetu w Bolonii, Bolonia (Włochy), 18 kwietnia 1982. In Nauczanie Papieskie V, 1 (1982), edited by E. Weron and A. Jaroch, 543-548. Poznań-Warszawa: Pallottinum.
Jaroszyński, Piotr. 2002. Nauka w kulturze. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
Kamiński, Stanisław & Józef Herbut. 1997. Nauka. In Leksykon filozofii klasycznej, edited by Józef Herbut, 380-382. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Kamiński, Stanisław. 1992. Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Kołakowski, Leszek. 2011. Kościół w krainie wolności. O Janie Pawle II, Kościele i chrześcijaństwie. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Krąpiec, Mieczysław. 1999. Koncepcje nauki i filozofia. In Wprowadzenie do filozofii, edited by Mieczysław Krąpiec, et al. 17 32. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Maritain, Jacques. 2005. Nauka i mądrość (Original title: Science et sagesse, suivi d`eclaircissements sur la philosophie morale). Warszawa-Ząbki: Fronda, Apostolicum.
Michalik, M. 1998. O niektórych paradoksach odpowiedzialności. In Odpowiedzialność jako wartość i problem edukacyjny, edited by Andrzej de Tchorzewski, 19-44. Bydgoszcz: Wydawnictwo „Wers”.
Ostrowska, Urszula. 2015. W labiryncie wolności i odpowiedzialności za słowo. Paedagogia Christiana, 2(36), 11-26.
Ratzinger Joseph./Benedykt XVI. 2007. Wiara i przyszłość (Glaube und Zukunft). Kraków: Wydawnictwo Salwator.
Ratzinger, Joseph. 2003. Fides et ratio. In Jan Paweł II Fides et ratio. Tekst i komentarze, edited by T. Styczeń and W. Chudy, 93-101. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Schwartländer, Johannes. 1995. Odpowiedzialność jako podstawowe pojęcie filozoficzne (Translation on the basis of: Handbuch philosophischer Grundbegriffe), Znak, 10 (485), 5-19.
Stępień, Antoni 1989. Wstęp do filozofii. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Ślipko, Tadeusz. 1984. Zarys etyki ogólnej. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Tatarkiewicz, Władysław. 1978. Historia filozofii, t. III. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wojtyła, Karol. 1994. Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne. Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Życiński, Józef. 2000. Inspiracje chrześcijańskie w powstawaniu nauki nowożytnej. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Informacje o autorze: Stanisław Chrobak, dr hab. prof. ucz. – kierownik Katedry Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej na Wydziale Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W swoich badaniach podejmuje problematykę z zakresu pedagogiki ogólnej, teoretycznych podstaw wychowania i pedagogiki o inspiracji chrześcijańskiej.
