WIZJA DZIEJÓW NARODOWYCH I JEJ PRZEKAZ W OŚWIATOWYCH PROGRAMACH TELEWIZYJNYCH NADANYCH Z OKAZJI TYSIĄCLECIA PAŃSTWA POLSKIEGO (1960-1966/67)
-
DOI:
https://doi.org/10.19251/sej/2022.15(14)Słowa kluczowe:
Tysiąclecie Państwa Polskiego, program telewizyjny, polityka, edukacja, popularyzacjaAbstrakt
Artykuł stanowi próbę wypełnienia luki w zapotrzebowaniu na publikacje przybliżające wpływ mediów, a zwłaszcza rodzącej się w latach 60. XX w. telewizji, na kształtowanie świadomości i postaw Polaków, zwłaszcza młodego pokolenia, w podnoszeniu kultury, świadomości historycznej i tożsamości. Autorka stara się ukazać ten proces w sposób pośredni, przybliżając czytelnikom paletę specjalnie dobranych audycji telewizyjnych, wpisujących się swą treścią w obchody Milenium. Dokonany przez autorkę przegląd wachlarza audycji telewizyjnych prezentowanych w czasie jubileuszu Tysiąclecia Państwa Polskiego skłania do refleksji na temat ich znaczącej roli jako środka oddziaływania na postawy społeczne, zwłaszcza młodzieży. Wszystkie „węzłowe” punkty obchodów znalazły odzwierciedlenie na łamach telewizji, ale największy rozgłos zyskały te prezentujące najdawniejsze dzieje ziem polskich. Choć niewątpliwie celebracja ostatniego etapu na tej drodze – 20-lecie PRL – dorównywała swym rozmachem temu okresowi. Ideologiczna interpretacja widoczna była w przekazie wszystkich punktów wpisanych w jubileusz państwa polskiego, ale najbardziej uwidoczniła się ona w interpretacji okresu PRL. Miała ona bowiem szczególny, ideowy wymiar. Legitymację ówczesnej władzy rządzącej. Patronat władzy nad badaniami, określanymi jako milenijne, miał pozytywne skutki w postaci subwencji i negatywne – w postaci wyraźnych oczekiwań wobec ich wyników i sposobu ich upowszechnienia.
Bibliografia
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza Komitet Centralny w Warszawie 1905–1947, 1948–1990, sygn. 237/VIII/728.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Biuro Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Narodowego w Warszawie 1952–1983, sygn. 871, b.p.
Archiwum Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Wystawy, sygn. 1; 8.
Archiwum Instytutu Archeologii i Etnografii PAN, 62/konf./ 1960.
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Poznański Komitet Frontu Jedności Narodu w Poznaniu 1954–1972, sygn. 19.
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Biuro Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w Poznaniu 1952–1983, sygn. 1313.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Biuro Jubileuszowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 1957–1965, sygn. jub. 63.
„Media w PRL, PRL w mediach” (2003): materiały z II Ogólnopolskiej Konferencji „Propaganda PRL-u”, Gdańsk, 19–20 listopada 2003, red. nauk. M. Malinowski, P. Niwiński, T. Dmochowski, Gdańsk: Instytut Politologii UG.
Abramowicz A., Z pradziejów Polski (1960) „Z Otchłani Wieków”, nr 4, s. 386–387.
Archeologia na Śląsku w telewizji (1965), „Biuletyn Informacyjny Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków”, nr 62, s. 46.
Bach T. (1996)., Milenijny program duszpasterski Kościoła i jego realizacja, w: Zapomniany rok 1966. W XXX rocznicę obchodów Milenium Chrztu Polski, oprac. ks. T. Bach i in., Gdańsk: Instytut Konserwatywny im. E. Burke'a.
Barycz H. (1935), Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Belczyński J. (2007), Rozwój polskiej radiofonii w PRL (1945–1989) w aspekcie technicznym i programowym, Kraków: Wydawnictwo Libron.
Cmela B (1968), Działalność Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego w roku 1965, w: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za rok 1966, Rzeszów: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie.
DAN (1962), Archeologia w telewizji, „Z Otchłani Wieków”, nr 2, s. 153.
Dutkiewicz J. (1967), Uwagi o zagadnieniach ogólnych popularyzacji historii, „Historyka”, t. 1, s. 123–131.
Dybiec J. (1995), Henryk Barycz (1901–1994), „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, nr 1, s. 135–160.
Górecki J. (1998), Lednicka łódź – powrót do źródeł, „Studia Lednickie”, t 5, s. 401–403 .
Głosik J. (1961), Archeologia w warszawskiej telewizji, „Z Otchłani Wieków”, nr 3, s. 223.
Głosik J. (1961), Wystawa „Początki Państwa Polskiego”, „Z Otchłani Wieków”, z. 1, 52–57.
Habielski R. (2009), Przeszłość i pamięć historyczna w życiu kulturalnym PRL, w: Polityka czy propaganda. PRL wobec historii, red. P. Skibiński, T. Wiścicki, M. Wysocki, Warszawa: Muzeum Historii Polski.
Jabłoński H. (1966), Wkład nauki polskiej w obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego, w: Sesja naukowa Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Jagiellońskiego dla uczczenia Tysiąclecia Państwa Polskiego, Warszawa: PAN.
Jasienica P. (1952), Świt słowiańskiego jutra, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Katalog filmów szkolnych (1965), cz., I, II i III, Warszawa: Wydawnictwo Katalogów i Cenników.
Konopka H. (1997), Religia w szkołach Polski Ludowej: sprawa nauczania religii w polityce państwa (1944–1961), Białystok: Dział Wydawnictw Filii UW w Białymstoku.
Kończak J. (2007), Ewolucja programowa polskiej telewizji państwowej, Warszawa: UW. Praca doktorska.
Król S. (1968), Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, „Muzea Walki”, s. 83–86.
Król S. (1969), Współpraca Muzeum X Pawilonu z telewizją, „Muzea Walki”, s. 54–56.
Kuczyński S.M. (1955, wyd. 1, 1960, wyd. 2), Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409–1411, Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej.
Łowmiański H. (1953), Podstawy gospodarcze formowania się państw słowiańskich, Warszawa: PWN.
Młynarczyk-Tomczyk A. (2019), W kręgu polityki, nauki i popularyzacji. Obchody „Polskiego Tysiąclecia” (1957–1966/67), Kielce: Wydawnictwo UJK.
Modrzewska H. (1961), Działalność Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie w 1961 r., „Wiadomości Archeologiczne”, z. 1–2, s. 398–400.
Modrzewska H. (1966), Działalność Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie w 1965 roku, „Wiadomości Archeologiczne”, z. 1–2, s. 255–257.
Modrzewska H. (1968), Działalność Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie w 1966 r., „Wiadomości Archeologiczne”, z. 3–4, s. 438–439.
Modrzewska H. (1963), Działalność Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie w roku 1962, „Wiadomości Archeologiczne”, z. 3–4, s. 364–366.
Pleskot P. (2010)., Państwo a środowiska naukowe w latach 1945–1956 (zarys problemu), w: Aparat represji wobec inteligencji w latach 1945–1956, red. R. Habielski i D. Rafalska, Warszawa: Aspra.
Parczewski M. (1990), Stan i potrzeby badań nad początkami wczesnego średniowiecza w Polsce (VI – połowa VII w.), w: Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce, red. Z. Kurnatowska, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Pleskot P (2002)., Telewizja w życiu Polaków lat sześćdziesiątych, „Dzieje Najnowsze”, nr 4, s. 115–135.
Polniak Ł (2011)., Patriotyzm wojskowy w PRL w latach 1956–1970, Warszawa: Trio.
Polskie Tysiąclecie. Uchwała Komitetu Przygotowawczego Obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego akceptowana na posiedzeniu Rady Państwa w dn. 12 lutego 1960 r., „Kwartalnik Historyczny” 1960, nr 1, s. 3–9.
Program nauczania liceum ogólnokształcącego (klasy VIII–XI). Historia (1963), Warszawa: WSiP.
Program nauczania ośmioklasowej szkoły podstawowej (tymczasowy), Historia, klasy V–VIII, (1963) Warszawa: WSiP.
Radkiewicz J., Problematyka archeologiczna w telewizji, „Z Otchłani Wieków” 1964, nr 2, s. 102.
Rajewski Z. (1968), Państwowe Muzeum Archeologiczne w latach 1923–1968, „Archeologia Polska”, z. 3–4, s. 255–294.
Rulka J. (1969), Wpływ filmu na rozwój myślenia historycznego uczniów, Bydgoszcz: PWN Oddział na zlecenie PAN.
Rutkowski T.P (2007), Nauki historyczne w Polsce 1944–1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa: Wydawnictwo UW.
Skwierawski F. (1985), Telewizja Polska na ziemiach zachodnich i północnych, „Prasa Polska”, nr 10, s. 37–41.
Stobiecki R. (2008), Między kontynuacją a dyskontynuacją, w: Humanistyka polska w latach 1945–1990, red. U. Jakubowska i J. Myśliński, Warszawa: Wydawnictwo IBL
Szumski J. (2016), Polityka a historia. ZSRR wobec nauki historycznej w Polsce w latach 1945–1964, Warszawa: Aspra
Telewizja Polska (1966), Naczelna Redakcja Programów oświatowych TV. Telewizyjne programy dla szkół rok szkolny 1966/67, Warszawa: TVP .
Telewizja Polska (1965). Naczelna Redakcja Programów Oświatowych. Telewizyjne audycje dla szkół. Rok szkolny 1965/66, Warszawa: TVP.
TMP (1966), Tysiąclecie Polskie w telewizji, „Z Otchłani Wieków”, nr 3, s. 172.
Trawkowski S. (1960), Wystawa „Początki Państwa Polskiego”. Ekspozycja wystawowa a synteza historyczna, „Kwartalnik Historyczny”, nr 4, s. 1107–111.
Urbańczyk P. (2007), Archeologia miejska w latach 1939–1989, w: Pół wieku z dziejów archeologii polskiej 1939–1989, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wałaszewski K. (2018), Tysiąc szkół na tysiąclecie. Szkoły Tysiąclecia – architektura, propaganda, polityka, Łódź: Księży Młyn
Netografia
https://www.tvp.info/8904411/60-lat-od-nadania-pierwszego-sygnalu-tvp.
