PARENTAL PARTICIPATION IN SPECIAL EDUCATION IN POLAND
DOI:
https://doi.org/10.19251/sej/2022.16(7)Keywords:
special educational needs, inclusive education, parents’ rights and obligations, participationAbstract
The article aims to show the formal context of operation of educational institutions in Poland based on the implications stemming from the assumptions of inclusive education. The starting point for the considerations is the recognition of the change in the approach to people with disabilities. It has evolved from a medical model and segregated education, through the needs-focused disability model and inclusive education, to the inclusive social model and education. The currently binding educational regulations guarantee full respect for the rights of people with disabilities in education. The article proposes the thesis that when implying the assumptions of the social model of disability, the presence of a parent in the education of a disabled student should be considered a sine qua non condition. In the course of the discussion, the manifestation of parental participation in inclusive education in Polish educational system was identified and characterized in more detail. According to the author, it is visible on two levels: decision regarding the type of educational institution the child will attend and participation in the educational process.
References
Ainscow, Mel. 2000. Robić właściwe rzeczy. Potrzeby specjalne z perspektywy doskonalenia szkoły. W: Integracja dzieci o specjalnych potrzebach. Wybrane zagadnienia etyczne, red. Gavin Fairbairn, Susan Fairbairn, 181-207. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Al-Khamisy, Danuta. 2013. Edukacja włączająca edukacją dialogu. W poszukiwaniu modelu edukacji dla ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Andrzejewski, Marek. 2020. Sytuacja prawna wychowanka pieczy zastępczej. W: Status osób małoletnich – piecza zastępcza, kontakty, przysposobienie, red. Marek Andrzejewski, 15–77. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Nauk Prawnych PAN.
Bąbka, Jarosław, Nowicka, Agnieszka. 2019. Edukacja włączająca, aby nie była iluzją …. Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 36, 11-30.
Bełza, Magdalena. 2015. Systemy edukacji osób umiarkowanie i znacznie oraz głęboko niepełnosprawnych intelektualnie (na przykładzie rozwiązań w Anglii, Republice Czeskiej i Polsce). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Chrzanowska, Iwona. 2019. Edukacja włączająca w badaniach naukowych – perspektywa rodzica, W: Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole, red. Iwona Chrzanowska, Grzegorz Szumski, 92-105. Warszawa: Wydawnictwo FRSE.
Cytlak, Izabela. 2013. Iluzje inkluzji? Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w placówkach oświatowych. Studia Edukacyjne, 27, 173-184.
Czarnocka, Marzenna. 2020. Udzielanie i dokumentowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole i przedszkolu. Warszawa: Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
Dobrzyńska, Jolanta. 2021. Edukacja włączająca jako nowa ideologia. Dostęp: 16.03.2021. https://wp.naszdziennik.pl/2021-03-16/349814,edukacja-wlaczajaca-jako-nowa-ideologia w.html?d=1
Grzelak, Paweł, Kubicki, Paweł, Orłowska, Marta. 2014. Realizacja badania ścieżek edukacyjnych niepełnosprawnych dzieci, uczniów i absolwentów. Raport końcowy. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Jadach, Katarzyna, Perska-Gradowska, Paulina. 2021. Resocjalizacyjny potencjał środowiska szkolnego w postępowaniu z nieletnimi. Resocjalizacja Polska, 22, 291-312.
Karasowska, Aleksandra. 2016. Jak wychowywać i uczyć dzieci z zaburzeniami zachowania. Warszawa: Remedium Wydawnictwo Edukacyjne.
Kawczyńska-Butrym, Zofia. 1998. Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
Kosakowski, Czesław. 2001. Problem podmiotowości i autorewalidacji w pedagogice specjalnej W: Problem podmiotowości człowieka w pedagogice specjalnej, red. Henryk Machel, 37-47. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kościółek, Maria. 2019. Drogi edukacyjne dzieci z niepełnosprawnością – dylematy rodziców. Studia Paedagogica Ignatiana, 22(2), s. 189-214.
Kubicki, Paweł, Dudzińska, Agnieszka, Olcoń-Kubicka, Marta. 2012. Wszystko jasne – dostępność i jakość edukacji dla uczniów niepełnosprawnych. Raport z działań w 2011. Warszawa: Stowarzyszenie „Nie-Grzeczne Dzieci”.
McWilliams, Robin. 2010. Routiness-based early intervention: supporting young children and their families: Baltimore: Brookes Publishing.
Olszewski, Mikołaj, Misiak, Małgorzata. 2020. (Nie)inkluzyjna edukacja wobec dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością. W: Świadomość edukacyjna rodziców i pedagogów dziecka w wieku szkolnym. Zagadnienia wybrane, red. Jolanta Borek, 169-171. Radom: Instytut Naukowo-Wydawniczy.
Plieth-Kalinowska, Izabela. 2020. Relacje interpersonalne uczniów z niepełnosprawnościami w klasach integracyjnych. Diagnoza i implikacje prakseopedagogiczne. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Rola, Beata. 2019. Rodzic w edukacji włączającej jako współuczestnik procesu. W: Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole, red. Iwona Chrzanowska, Grzegorz Szumski, 248-262. Warszawa: Wydawnictwo FRSE.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09.08.2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, t.j. Dz.U.2020.1309.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09.08.2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, t.j. Dz.U.2020.1280.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 07.09.2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, Dz.U.2017.1743 ze zm.
Sipowicz, Kasper, Pietras, Tadeusz. 2017. Wprowadzenie do pedagogiki inkluzyjnej (włączającej). Wrocław: Wydawnictwo Continuo.
Skotnicka, Beata. 2016. Wsparcie społeczne nauczycieli edukacji inkluzyjnej. W: Problemy edukacji, rehabilitacji i socjalizacji niepełnosprawnych, Tom 22(1) /2016: Inkluzja edukacyjna. Idee, teorie, koncepcje, modele edukacji włączającej a wybrane aspekty praktyki edukacyjnej, red. Zenon Gajdzica, Magdalena Bełza, 175-187. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Szwed, Sylwia. 2012. Sumienie bardzo czyste. W: Pytania, których się nie zadaje. 12 reporterów. 12 ważnych odpowiedzi, red. Jolanta Koral, 70-85. Warszawa: Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Osób z Zespołem Dawna Bardziej Kochani.
Śliwerski, Bogusław. 2012. Prawa rodziców. Psychologia w szkole, 1, 103-110.
Taylor, Roland, Smiley, Lydia, Richards, Stephen. 2009. Exceptional students: Preparing teachers for the 21st century. New York: McGraw-Hill.
Twardowski, Andrzej. 2002. Kształtowanie dialogowej kompetencji komunikacyjnej u uczniów niepełnosprawnych intelektualnie. Kalisz-Poznań: Instytut Pedagogiczno-Artystyczny UAM.
Ustawa z dnia 14.06.1960, Kodeks postępowania administracyjnego, t.j. Dz.U.2021. poz. 735.
Ustawa z dnia 14.12.2016 r. Prawo oświatowe, t.j. Dz.U.2021.1082 ze zm.
Wiszejko-Wierzbicka, Dorota. 2012. Specjalne potrzeby ucznia czy szkoły? Przewodnik po edukacji włączającej pomocą w rozwijaniu kształcenia i uczestnictwa w życiu szkoły. Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, III (4), 71-86.
