A STUDENT WITH AUTISM SPECTRUM DISORDERS IN A SPECIAL SCHOOL - PSYCHOLOGICAL AND PEDAGOGICAL ASPECTS
DOI:
https://doi.org/10.19251/sej/2022.16(6)Keywords:
autism spectrum disorders, special school, social support, Internet, psychological and pedagogical assistanceAbstract
According to Art. 127 of the Act of December 14, 2016 - Educational Law, special education for children and adolescents with disabilities may be provided in mainstream schools as well as integration and special schools and departments, so parents have the full option of choosing their child's educational path. The basic criterion when making a decision so important from the point of view of a child's development should be adjustment to his individual developmental and educational needs as well as psychophysical abilities, which creates an opportunity to achieve developmental progress. Some children and adolescents with autism spectrum disorders fulfill compulsory education in special schools - institutions whose achievements cannot be denied. The experience of the teaching staff and the potential of a special school turns into the possibility of obtaining specialized, multi-directional help for both a student with a disability and his family.
The main aim of the article is to present some aspects of the education, upbringing, care and therapy of children and adolescents with autism spectrum disorders. This text also refers to the issue of psychological and pedagogical help for parents of children and adolescents with autism spectrum disorders who, while supporting them, experience stress and psychophysical burden. The coronavirus pandemic and the consequent need to implement distance learning have shown the need to create and improve tools and methods for transferring knowledge and shaping students' skills online. Hence, a fragment of the article will be an overview of the possibilities of using the Internet to implement remote education with students with autism spectrum disorders. The aim of the study will be implemented on the basis of an analysis of the scientific literature, educational law and recommended internet resources.
References
Almandil, Noor et al. 2019. Environmental and genetic factors in Autism Spectrum Disorders. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(658). DOI: 10.3390/ijerph16040658.
Ardic, Avsar. 2020. Relationship between parental burnout level and perceived social support levels of parents of children with autism spectrum disorder. International Journal of Educational Methodology, 6(3), 533-543. DOI: 10.12973/ijem.6.3.533.
Bednarek, Dorota. 2016. Zawód psycholog. Regulacje prawne i etyka zawodowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Benson, Paul R. 2012. Network characteristics, perceived social support, and psychological adjustment in mothers of children with autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42(12), 2597-2610. DOI: 10.1007/s10803-012-1517-9.
Błeszyński, Jacek J. 2009. Wielokierunkowe podejście do diagnozy i wspomagania osób z autyzmem (optymalizacja). Szkoła Specjalna, 1, 18-24.
Bobkowicz-Lewartowska, Lucyna. 2005. Autyzm dziecięcy. Zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
CBOS. 2021a. Społeczny obraz autyzmu. Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej.
CBOS. 2021b. Edukacja zdalna – doświadczenia i oceny. Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej.
Chrościńska-Krawczyk, Magdalena i Mirosław Jasiński. 2010. Autyzm dziecięcy – współczesne spojrzenie. Neurologia dziecięca, 19, 75-78.
Cline R. J. W. and K. M. Haynes. 2001. Consumer health information seeking on the Internet: the state of the art. Health Education Research, 16(6), 671-692.
Czabała, J. Czesław i Helena Sęk. 2007. Pomoc psychologiczna. W: Psychologia. Podręcznik akademicki, red. Jan Strelau, 605-621. T. 3. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Derguy, Cyrielle et al. 2015. Assessing needs in parents of children with autism spectrum disorder: A crucial preliminary step to target relevant issues for support programs. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 40(2), 156-166. DOI: 10.3109/13668250.2015.1023707.
Diagnostic and Statistical Manual. Mental Disorders. 1953. Washington: American Psychiatric Association. Mental Hospital Service.
Drzazga-Lech, Maja i Monika Kłeczek i Marta Ir. 2021. Różne sposoby definiowania autyzmu. Przegląd stanowisk. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 79, 49-62. DOI: 10.18778/0208-600X.79.03.
Dyduch, Ewa i Małgorzata Trojańska. 2020. Wsparcie ucznia z niepełnosprawnością w okresie zmian edukacyjnych. Szkoła Specjalna, 2, 99-107.
Grabowski, Marek. 2021. Raport: badania postaw wobec nauczania zdalnego. Dostęp: 01.09.2022. https://brpd.gov.pl/wp-content/uploads/2021/01/Raport-z-badania-na-zlecenie-Rzecznika-Praw-Dziecka.pdf.
Grabrucker, Andreas. 2013. Environmental factors in autism. Frontiers in Psychiatry, 3(118), 1-13. DOI: 10.3389/fpsyt.2012.00118.
Gzocha, Piotr i Donata Kurpas. 2011. Chorzy psychicznie w odbiorze społecznym. Family Medicine & Primary Care Review, 13(2), 147-150.
Hartley, Sigan L. and Haley M. Schultz. 2014. Support Needs of Fathers and Mothers of Children and Adolescents with Autism Spectrum Disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 45, 1636-1648. DOI: 10.1007/s10803-014-2318-0.
Kanclerz, Bożena. 2020. Realizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole – założenia systemowe a rzeczywistość edukacyjna. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 3, 16-25.
Kanner, Leo. 1943. Autistic disturbances of affective contact. Nervous Child, 2(4), 217-250.
Kim, So H. and Catherine Lord. 2013. The behavioral manifestations of ASD. In: The Neuroscience of Autism Spectrum Disorders, ed. Joseph D. Buxbaum, Patrick R. Hof, 25-67. Elsevier.
Knol-Michałowska, Kamila. 2014. Internet jako źródło informacji o zdrowiu – wady i zalety dla relacji lekarz-pacjent. Perspektywa pacjentów. Hygeia Public Health, 9(3), 389-397.
Krasowicz-Kupis, Grażyna i in. 2019. Diagnoza psychologiczna dla potrzeb edukacji. Standardy dla psychologów pracujących w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Kraszewska, Anna i Bożena Kosztyła-Hojna i Izabella Leśniczuk. 2017. Zespół Aspergera. Metody terapii. W: red. Elżbieta Krajewska-Kułak, Cecylia Regina Łukaszuk, Jolanta Lewko, Wojciech Kułak. Holistyczny wymiar współczesnej medycyny. T. 3, 161-170. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
Kubicki, Paweł. 2019. Wyzwania polityki publicznej wobec osób z niepełnosprawnościami. Warszawa: Polski Instytut Ekonomiczny.
Landowska, Agnieszka i in. 2014. E-technologie w edukacji i terapii dzieci z autyzmem w Polsce. EduAkcja. Magazyn edukacji elektronicznej, 2(8), 42-48.
Luther, Edith H., Daryl L. Canham and Virginia Young Cureton. 2005. Coping and social support for parents of children with autism. The Journal of School Nursing, 21(1), 40-47. DOI: 10.1177/10598405050210010901.
Łoźna, Iwona. 2013. Osobowość pedagoga specjalnego – refleksje nauczyciela. Szkoła Specjalna, 4, 285-292.
Martens, Anna. 2012. Formy i normy – język komunikacji internetowej, rozważania wstępne. Komunikacja Społeczna, 2, 20-28.
Meyer, Robert. 2003. Psychopatologia. Gdańsk: GWP.
nik.gov.pl. 2022.NIK o wsparciu osób z autyzmem i zespołem Aspergera w przygotowaniu do samodzielnego funkcjonowania. Dostęp: 05.09.2022. https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/wsparcie-osob-z-autyzmem-i-zespolem-aspergera.html.
Perzanowski, Tadeusz. 2013. Najczęstsze błędy w postępowaniu z rodzicami dzieci autystycznych. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 5, 27-31.
pg.edu.pl. 2021. Przyjazne aplikacje pomagają dzieciom z autyzmem rozwijać różnorodne umiejętności. Dostęp: 05.09.2022. https://pg.edu.pl/aktualnosci/2021-06/przyjazne-aplikacje-pomagaja-dzieciom-z-autyzmem-rozwijac-roznorodne.
Pisula, Ewa. 2000. Autyzm u dzieci. Diagnoza, klasyfikacja, etiologia. Warszawa: PWN.
Pisula, Ewa. 2016. Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Premack, David and G. Woodruff. 1978. Does the chimpanzee have a “theory of mind”? Behavior and Brain Sciences, 4, 515-526.
Ramashwami, Gokul and Daniel Geschwind. 2018. Genetics of Autism Spectrum Disorder. In: ed. Daniel Geschwind, Henry Paulson and Christine Klein. Handbook of Clinical Neurology, 321-329. Elsevier.
Rynkiewicz, Agnieszka. 2011. Programy komputerowe oraz Internet w edukacji i terapii osób dotkniętych zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W: red. Ewa Pisula, Kamilla Bargiel – Matusiewicz, Katarzyna Walewska. Oblicza rehabilitacji, 99-115. Warszawa: Medipage.
Sauer, Ann Katrin et. al. 2021. Autism Spectrum Disorders: Etiology and Pathology. In: Autism Spectrum Disorders, ed. Andreas Grabrucker, 1-15. Brisbane: Exon Publications.
Sęk, Helena. 2001. O wieloznacznych funkcjach wsparcia społecznego. W: Psychologia kliniczna i psychologia zdrowia, red. Lidia Cierpiałkowska, Helena Sęk, 13-31. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Treffert, Darold. 2009. The savant syndrome: an extraordinary condition.
A synopsis: past, present, future. Philosophical Transactions of The Royal Society, 364(1522) 1351-1357. DOI: 10.1098/rstb.2008.0326.
Winczura, Barbara. 2018. Wczesne rozpoznawanie zaburzeń ze spektrum autyzmu – symptomy ryzyka, diagnoza wstępna, badania przesiewowe. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 22, 73-103.
Wolski, Andrzej. 2013. Ograniczone, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowań, zainteresowań i aktywności małych dzieci ze spektrum autyzmu. Konteksty Pedagogiczne, 1, 45-61.
Zielińska, Jolanta. 2021. Internet jako źródło informacji na temat zaburzeń ze spektrum autyzmu w opinii terapeutów i rodziców. Roczniki Pedagogiczne, 13(49), 33-51.
Akty prawne
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 roku w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 199, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1578, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placówkach (Dz.U. z 2017 r. poz. 1591, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1743, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 373, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2019 r. poz. 639, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 lipca 2022 r. w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych, i doradców zawodowych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1610).
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 1991 r. poz. 425, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59, z późn. zm.).
