ZACHOWANIA DEWIACYJNE MŁODZIEŻY W KONTEKŚCIE DYSFUNKCJI I PATOLOGII ŻYCIA RODZINNEGO
Abstract
Streszczenie
Patologia społeczna i dysfunkcje w zachowaniu dzieci i młodzieży są obecne
w różnych grupach (rodzinnych, rówieśniczych, szkolnych i w środowisku lokalnym).
W artykule podjęto próbę dokonania analizy wybranych elementów rodziny decydujących
o jej dysfunkcjonalności, w typ patologii. Wskazano następstwa tych czynników dla funkcjonowania
dzieci, które, wychowując się w niekorzystnych dla ich rozwoju warunkach,
cechuje większe prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń zachowania i socjalizacji.
References
Bibliografia
Adamski, Franciszek. 1982. Socjologia małżeństwa i rodziny. Warszawa: PWN.
Antoniszyn, Michał, Marek, Andrzej. 1985. Prostytucja w świetle badań kryminologicznych.
Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Bakiera, Lucyna. 2006. „Rodzina z perspektywy socjologicznej i psychologicznej: ciągłość
i zmiana, obrazy życia rodzinnego z perspektywy interdyscyplinarnej”. Roczniki Socjologii
Rodziny XVII: 101-115.
Becker-Pestka, Daria. 2012. „Rodzina w obliczu migracji zarobkowej”. Kwartalnik Colloquium
Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych 1(5): 9-26.
Beisert, Maria. 2011. „Udział środowiska rodzinnego w procesie rozwoju pedofilii” w: Dysfunkcje
rodziny, pod redakcją Kotlarska- Michalska, Anna, 145-168. Poznań: UAM.
Bębas, Sylwester. 2011. „Patologie seksualne skierowane przeciwko wolności seksualnej,
prawu i obyczajowości” w Oblicza patologii społecznych, pod redakcją Bębas, Sylwester,355-375. Radom: Wyższa szkoła Handlowa w Radomiu.
Bodanko, Anatol. 2002. „Przejawy i skutki przemocy seksualnej w rodzinie”. Nauczyciel
i Szkoła 1-2: 274-276.
Bradshaw, John. 1994. Zrozumieć rodzinę. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości.
Brągiel, Józefa. 1996. Zrozumieć dziecko skrzywdzone. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu
Opolskiego.
Chomontowski, Daniel. 2011. „Przyczyny, przebieg i skutki prostytucji” w Oblicza patologii
społecznych, pod redakcją Bębas, Sylwester,333-342. Radom: Wyższa szkoła Handlowa
w Radomiu.
Cudak, Henryk. 2011a. „Dysfunkcje rodziny i jej zagrożenia opiekuńczo-wychowawcze”. Pedagogika
Rodziny 1(2), 7–14.
Cudak, Henryk. 2011b. „Rodzinne uwarunkowania inicjacji środków odurzających przez młodzież”.
Pedagogika Rodziny 1(1), 141–151.
Cudak, Henryk. 2012. „Rola kultury pedagogicznej rodziców w eliminowaniu dysfunkcji rodziny”.
Pedagogika Rodziny 2(3), 15-22.
Cwer, Andrzej. 2009. „Alkoholizm w rodzinie a zachowania przestępcze młodzieży w świetle
badań wybranej dokumentacji sądowej miasta powiatowego W.- komunikat z badań”
w: Aktualne przejawy patologii i dewiacji społecznej, pod redakcją Walancik, Marek,
-163. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT.
Dąbkowska, Monika. 2012. „Jadłowstręt psychiczny i bulimia – w świetle badań własnych”
w: Dzieci i młodzież w obliczu współczesnych problemów i zagrożeń, pod redakcją Wasilewska-
Ostrowska, Katarzyna, 49-70. Bydgoszcz: Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej
Szkoły Wyższej w Bydgoszczy.
de Barbaro, Bogdan 1999. „Struktura rodziny” w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia
rodziny, pod redakcją de Barbaro, Bogdan, 45-56. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego.
Dyczewski, Leon. 1994. Rodzina – społeczeństwo – państwo. Lublin: KUL.
Imieliński Kazimierz.1990. Manowce seksu. Łódź: Wydawnictwo Res Polonia.
Janułajtys, Dorota. 2011. „Marginalizacja i wykluczenie jako implikacje defektu funkcji opiekuńczo-
wychowawczej”. Pedagogika Rodziny1: 69-81.
Józefik, Barbara. 1999. „Strategie rodzinne” w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia
rodziny, pod redakcją de Barbaro, Bogdan, 69-78. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego.
Kawula, Stanisław. 1999. Człowiek w relacjach socjopedagogicznych. Szkice o współczesnym
wychowaniu. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”.
Kawula, Stanisław. 2005. „Rodzina o skumulowanych czynnikach patogennych” w: Pedagogika
rodziny. Obszary i panorama problematyki, pod redakcją Kawula, Stanisław, Brągiel,
Józefa, Janke, Andrzej, 115-152. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kędra, Edyta. 2011. „Zaburzenia odżywiania – znak naszych czasów”. Pielęgniarstwo i Zdrowie
Publiczne 1,2: 169-175, dostęp 17 listopada 2015, [http://www.pzp.am.wroc.pl]
Kiembłowski, Piotr. 2002. „Przemoc seksualna doznawana w okresie dzieciństwa i adolescencji
- wyniki badania ankietowego młodzieży”. Dziecko krzywdzone. Teoria. Badania. Praktyka
: 85-112, dostęp 29 października 2015, [http:// www.dzieckokrzywdzone.fdn.pl ]
Kobes, Paweł. 2011. „Prawny i społeczny problem kazirodztwa” w: Oblicza patologii społecznych,
pod redakcją Bębas, Sylwester, 345-354. Radom: Wyższa Szkoła Handlowa w Radomiu.
Kościńska, Elzbieta. 2012. „Konsekwencje nieprawidłowego żywienia i zaburzenia odżywiania
w okresie dzieciństwa i młodości” w: Dzieci i młodzież w obliczu współczesnych problemów
i zagrożeń, pod redakcją Wasilewska-Ostrowska, Katarzyna, 29-48. Bydgoszcz:
Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy.
Kowalczyk-Jamnicka, Małgorzata. 1999. „Sytuacja opiekuńczo-wychowawcza w rodzinach
nieletnich prostytutek”. Opieka- Wychowanie –Terapia 1, 40-44.
Kozak, Stanisław. 2007. Patologie wśród dzieci i młodzieży. Leczenie i profilaktyka. Warszawa:
Difin.
Kozdrowicz, Ewa. 2008. „Psychopedagogiczne skutki rozłąki migracyjnej” w: Szkoła wobec
mobilności zawodowej rodziców i opiekunów. Niezbędnik nauczyciela, pod redakcją Kozdrowicz,
Ewa, Walczak, Bożena, 21-36. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-
Pedagogicznej.
Kryska, Sandra, Rej, Anna, Grajek, Mateusz. 2-12. „Zaburzenia odżywiania – problem niszczący
całą rodzinę” w: Wychowanie, profilaktyka, terapia. Szanse i zagrożenia, pod redakcją
Boczkowska, Magdalena, Tymoszuk, Ewelina, Zielińska, Patrycja, 239- 248. Kraków: Oficyna
Wydawnicza „Impuls”.
Krzesińska-Żach, Beata. 2007. Pedagogika rodziny. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie
Trans Humana.
Kucińska M. 2002, Dorosłe Dzieci Alkoholików, „Charaktery” 9: 42-43.
Kudlińska, Iwona, Szymczyk, Joanna. 2012. „Bezradność opiekuńczo-wychowawcza rodziców
jako problem współczesnej rodziny – próba konceptualizacji zjawiska” w: Wychowanie.
Profilaktyka. Terapia. Szanse i zagrożenia, pod redakcją Boczkowska, Magdalena,
Tymoszuk, Ewelina,Zielińska, Patrycja, 25-36. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kukołowicz, Teresa. 1999. „Sytuacja wychowawcza w nowych kategoriach rodzin w okresie
transformacji ustrojowej, w: Rodzina współczesna, pod redakcją Ziemska, Maria, 58-70.
Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Kurzępa, Jacek. 2001. Młodzież pogranicza – „świnki”, czyli o prostytucji nieletnich. Kraków:
Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Lew- Starowicz, Zbigniew. 2000. Seksuologia sądowa. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie
PZWL.
Łukawska, Maria. 2012. „Problem eurosieroctwa jako konsekwencja migracji rodziców”
w: Wychowanie, profilaktyka, terapia. Szanse i zagrożenia, pod redakcją Boczkowska,
Magdalena, Tymoszuk, Ewelina,Zielińska, Patrycja, 91-101. Kraków: Oficyna Wydawnicza
„Impuls”.
Maciaszkowa, Janina.1980. O współżyciu w rodzinie. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Migała, Paweł. 2011. Wybrane elementy patologii społecznej w aspekcie ich uwarunkowań.
Józefów: WSGE.
Minkiewicz, Adam. 1995. „Kryzys więzi rodzinnych i niektóre jego konsekwencje społeczne
i kulturowe” w: Rodzina - jej funkcje przystosowawcze i ochronne, pod redakcją Hałoń,
Edward, 69-88. Warszawa: Centrum Upowszechniania Nauki PAN.
Moczydłowska, Joanna 1994. „Problem przedwczesnej inicjacji seksualnej dziewcząt z zaburzeniami
zachowania”. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 7: 96.
Moczydłowska, Joanna. 1994. „Wpływ subkultur młodzieżowych na prostytuowanie się nieletnich
dziewcząt”. Problemy Alkoholizmu 10: IV-VII.
Nowak, Adrian. 2012. „Dzieci i młodzież wychowywane w rodzinie dysfunkcyjnej – jako
determinancie orientacji życiowych” w: Dzieci i młodzież w obliczu współczesnych problemów
i zagrożeń, pod redakcją Wasilewska-Ostrowska, Katarzyna,151-166. Bydgoszcz:
Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy.
Nowak. Beata. 2014. „Od kreacji do autokreacji rodziny. Model oddziaływań stabilizująco
-rozwojowych wobec rodziny w kryzysie wieloproblemowym” w: Rodzina w potrzebie –
kierunki wychodzenia z kryzysu, pod redakcją Kolankiewicz, Maria, Nowak, Beata, 27-42.
Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium, Wyższa Szkła Nauk Społecznych.
Okoń, Wincenty. 1996. Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie
„Żak”.
Oliwa-Ciesielska, Maria. 2011. „Widok cudzego cierpienia. O przemocy w rodzinie i pomocy
poza nią” w: Dysfunkcje rodziny, pod redakcją Kotlarska-Michalska, Anna, 103-126. Poznań:
UAM.
Pacewicz, Alicja. 1994. Dzieci alkoholików. Jak je rozumieć, jak im pomagać. Warszawa: Agencja Informacji Użytkowej „Bivar”.
Pierzchała, Kazimierz, Cekiera, Czesław. 2008. Człowiek a patologie społeczne. Toruń: Wydawnictwo
Adam Marszałek.
Podgajna-Kuśmierek, Magdalena. 2003. Pedofilia. Zarys zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pol, Jan Dezyderiusz. 2011. Szczęściarze i męczennice, czyli o wybranych dysfunkcjach we
współczesnej rodzinie, w: Dysfunkcje rodziny, pod redakcją Kotlarska-Michalska, Anna,
-143. Poznań: UAM.
Porąbaniec, Małgorzata. 2011. „Działania pracowników socjalnych podejmowane na rzecz
zapobiegania zjawisku wykluczenia społecznego dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych”.
Pedagogika Rodziny 1:83-95.
Pospiszyl, Irena. 2012. Patologie społeczne. Warszawa: PWN.
Potaczała, Katarzyna. 2011. „Sponsoring nowym uzależnieniem młodzieży” w: Oblicza patologii
społecznych, pod redakcją Bębas, Sylwester, 173-181. Radom: Wyższa Szkoła Handlowa
w Radomiu.
Raczkowska, Jadwiga. 1999. „Kiedy w rodzinie dzieje się źle”. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze
: 2 -5.
Robinson, Bryan, Rhoden, Lyn. 2000. Pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholików. Warszawa:
Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Ryś, Maria. 2003. „Psychologiczne źródła dysfunkcji w małżeństwie i rodzinie” w: Rodzina
polska. U progu trzeciego tysiąclecia, pod redakcją Majkowski, Władysław. 85-104. Warszawa:
UKSW.
Sakowicz, Teresa. 2006. Dysfunkcjonalność rodziny a resocjalizacja. Kraków: Oficyna Wydawnicza
„Impuls”.
Sawicki, Konrad. 2012. „Obszary poczucia jakości życia osoby pochodzącej z rodziny dysfunkcjonalnej
– sytuacja rodzinna i relacje interpersonalne” w: Wychowanie, profilaktyka,
terapia. Szanse i zagrożenia, pod redakcją Boczkowska, Magdalena, Tymoszuk, Ewelina,
Zielińska, Patrycja, 71-82. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Seweryńska, Anna. 2004. Uczeń z rodziny dysfunkcyjnej. Przewodnik dla wychowawców i nauczycieli.
Warszawa: WSiP.
Słomczyńska, Małgorzata. 2014. „Patologie społeczne w kontekście kryzysu współczesnej rodziny”.
Resocjalizacja Polska 8: 7-80.
Springer, Monika. 2004. Profilaktyka społeczna. Rodzina, szkoła, środowisko lokalne. Kielce:
wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
Syrek, Ewa. 1997. Teoretyczne standardy zdrowia dzieci i młodzieży a ich środowiskowe uwarunkowania
w rejonie górnośląskim. Studium pedagogiczno-społeczne. Katowice: UŚ.
Szablewska, Grażyna. 2012. „Prawo dziecka do życia bez przemocy w rodzinie aspekcie przemian
społeczno-kulturowych” w: Dzieci i młodzież w obliczu współczesnych problemów
i zagrożeń, pod redakcją Wasilewska-Ostrowska, Katarzyna,129-149. Bydgoszcz: Wydawnictwo
Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy.
Sztobryn-Giercuszkiewicz, Joanna. 2004. Psychologiczne aspekty prostytucji. Łodź: Dajas.
Świderska, Mariola. 2013. Asystent rodziny – współczesne formy pomocy rodzinie. Łódź: Wydawnictwo
Społecznej Akademii Nauk.
Świętochowska, Urszula. 1997. Patologie cywilizacji współczesnej. Toruń: Wydawnictwo
Adam Marszałek.
Tyszka, Zbigniew. 1984. „Teoretyczno-metodologiczne podstawy badań funkcji rodziny
współczesnej” w: Rodzina a struktura społeczna, pod redakcją Tyszka, Zbigniew, 135-141.
Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe.
Tyszka, Zbigniew. 2003. Rodzina we współczesnym świecie. Poznań: UAM.
Tyszkowa, Maria. 1990. Rodzina a rozwój jednostki. Poznań: PWN.
Wills-Brandon, Carla. 1996. Jak mówić nie i budować udane związki. Gdańsk: Wydawnictwo
Text.
Winiarski, Mikołaj. 2001. „Zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny i ich implikacje” w: Rodzina
polska na przełomie wieków, pod redakcją Żebrowski, Jan, 53-66.
Zmarzlik, Jolanta. 2011. „Wykorzystywanie seksualne dzieci” w: Przemoc w rodzinie wobec
dziecka. Procedury interwencyjne w szkole, pod redakcją Zmarzlik, Jolanta, 55-68. Warszawa:
ORE, dostęp 16 listopada 2015, [http:// www.ore.edu.pl]
Żechowski, Cezary. 2013. Zaburzenia odżywiania się - problem współczesnej młodzieży. Warszawa:
ORE, dostęp 16 listopada 2015, [http:// www.ore.pl ]
