Stefan Themerson i Jankiel Adler – w poszukiwaniu tożsamości artysty
Abstract
DOI: 10.19251/sej/2018.7(1)
Punktem wyjścia do podjęcia tematu Stefan Themerson i Jankiel Adler w poszukiwaniu tożsamości artysty jest książka zatytułowana Jankel Adler or an Artist Seen from One of Many Possible Angles. Bez wątpienia Themersonowie pozostawali pod dużym wrażeniem twórczości i osoby Jankiela Adlera (o czym zaświadcza m.in. fakt, że poświęcili mu pierwszą książkę wydawnictwa Gaberbocchus). Współistnienie w książce tekstu i rysunków sprawia, że oddziałuje ona podwójnie: odbiorca jest czytelnikiem i widzem jednocześnie. Głównym celem artykułu jest próba analizy i interpretacji szkicu Stefana Themersona. Polifoniczny szkic Themersona jest rodzajem genologicznego kolażu (posiada cechy opowiadania, wywiadu, recenzji), który zaprasza do podjęcia wielowątkowych rozważań. Themerson pisząc o Adlerze pisał niejako o sobie, a stawiając pytania o postawę twórczą, pytał zarazem o kondycję człowieka. Szkic odsłania poglądy na sztukę oraz postawę twórczą Adlera oraz samego Themersona. Znamiennym i ciekawym wątkiem jest także poszukiwanie przez Stefana Themersona w dziele Adlera własnej tożsamości, co uwidacznia się w złożonym pod względem formy, polifonicznym tekście autora szkicu.
Słowa kluczowe: Stefan Themerson, Jankiel Adler, tożsamość artysty
References
Bibliografia:
Adler Jankiel. 1985. Wspomnienia o Paulu Klee (1879-1940). W Jankel Adler: 1895 – 1949. Katalog Ulrich Krempel, Karin Thomas in Zsarb. mit Nehama Guralnik, Janina Ładnowska; Übers. Thomas Bieske et al. Köln: DuMont Buchverlag.
Bucholc Marta. 2011. „Tożsamość transmigranta”. Herito nr 2 (1).
Dziadek Adam. 2006. „Themerson i Schitters”. Teksty Drugie nr 4.
Fiszbak Zbigniew. 1988. „W szkole Pyrrona z Elidy. O twórczości Stefana Themersona”. Prace Polonistyczne Seria XLIV.
Kossowska Irena. 2001. Jankiel Adler. W Słownik malarzy polskich. Od dwudziestolecia międzywojennego do końca XX w. Tom 2. [wyboru haseł dokonały: Małgorzata Kitowska-Łysiak, Irena Kossowska, Maryla Sitkowska; aut. haseł Ewa Gorządek et al. Warszawa: Arkady.
Kraskowska Ewa. 1989. Twórczość Stefana Themersona – dwujęzyczność a literatura. Wrocław – Warszawa - Kraków – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich; Wydawnictwo PAN.
Krempel Ulrich. 1985. Od ekspresyjności ku konstruktywizmowi, od rzeczywistości ku abstrakcyjnemu symbolizmowi. W Jankel Adler: 1895 –1949. Katalog Ulrich Krempel, Karin Thomas in Zsarb. mit Nehama Guralnik, Janina Ładnowska; Übers. Thomas Bieske et al. Köln: DuMont Buchverlag.
Pollakówna Joanna. 1985. Świat ocalony – o malarstwo Jankiela Adlera. W Jankel Adler : 1895 – 1949, Katalog Ulrich Krempel, Karin Thomas in Zsarb. mit Nehama Guralnik, Janina Ładnowska; Übers. Thomas Bieske et al. Köln:
DuMont Buchverlag.
Prodeus Adrianna. 2010. Themersonowie. Szkice biograficzne. Warszawa: Czuły Barbarzyńca Press.
Pruszyński Artur. 2004. Dobre maniery Stefana Themersona. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Sady Małgorzata. 2011. „Gaberbocchus Press. Londyn 1948-1979”. Gościniec Sztuki nr 2/17.
Suchan Jarosław (red.). 2010. Polak, Żyd, Artysta. Tożsamość a awangarda. Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi.
Themerson Stefan. 1980. Z wielu możliwych spojrzeń na artystę – jedno. W Generał Piesc i inne opowiadania. Warszawa: Czytelnik.
Ziembicki Andrzej, Themerson Stefan. 1981. „Konkretna zalgebraizowana rzeczywistość”. Nowe Książki nr 10.
