Wielowymiarowość dwujęzyczności dzieci (w kontekście emigracji)
Abstract
DOI: 10.19251/sej/2018.7(12)
Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia kluczowych definicji dwujęzyczności, jakie pojawiły się w dawnych i współczesnych badaniach psychologicznych i lingwistycznych nad bilingwizmem, a także przedstawienia rozmaitych form, jakie przybierać może dwujęzyczność dzieci w kontekście emigracji – w zależności od czynników kształtujących rozwój ich kompetencji w obu językach. Rodzaje bilingwizmu dziecięcego wyróżnione zostały na podstawie kryteriów (m.in. wyróżnionych przez Hamersa i Blanca), takich jak: relacje między mową a myśleniem, osiągnięty poziom kompetencji w obu językach, wiek przyswajania obu języków, kontekst nabywania języków, sposób funkcjonowania obu języków w umyśle osoby dwujęzycznej, tożsamość kulturowa, status języków w społeczeństwie, grupowość. W artykule zaprezentowany został także opis kompetencji osoby dwujęzycznej według teorii Cumminsa.
Słowa kluczowe: dwujęzyczność, dwujęzyczność dziecięca, emigracja
References
Bibliografia:
Anusiewicz J. 1995. Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Appel R., Muysken P. 1987. Language Contact and Bilingualism. London: Edward Arnold.
Baker C. 2003. Foundations of Bilingual Education and Bilingualism. Bristol: Multilingual Matters.
Berry J. W. 2005. “Acculturation: Living successfully in two cultures”. International Journal of Intercultural Relations, nr 29.
Bialystok E. 2001. Bilingualism in development: Language, literacy & cognition. Nowy Jork: Cambridge University Press.
Bloomfield L. 1933. Language, Londyn: George Allen&Unwin Ltd.
Cierpiałkowska L., Żabińska S. 2010. Uwarunkowania poziomu adaptacji polskich emigrantów w Edynburgu. W: Drogi i rozdroża. Migracje Polaków w Unii Europejskiej po 1 maja 2004 roku. Analiza psychologiczno-socjologiczna, red. H. Grzymała-Moszczyńska, A. Kwiatkowska, J. Roszak. Kraków: NOMOS.
Cieszyńska J. 2006. Dwujęzyczność, dwukulturowość – przekleństwo czy bogactwo? O poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Cummins J. 1979. “Cognitive/academic language proficiency, linguistic interdependence, the optimum age question and some other matters”. Working Papers on Bilingualism. Nr 19.
Cummins J. 2008. BICS and CALP: Empirical and Theoretical Status of the Distinction, W Encyclopedia of Language and Education. Tom 2: Literacy, red. B. Street, N. H. Hornberger. Nowy Jork: Springer Science + Business Media LLC.
DeKeyser R., Larson-Hall J. 2005. What Does the Critical Period Really Mean? W Handbook of Bilingualism: Psycholinguistic Approaches, red. J. Kroll, A. De Groot. Nowy Jork: Oxford University Press.
Grosjean F. 1996. Living with two languages and two cultures. W I. Parasnis red Cultural and Language Diversity and the Deaf Experience. Cambridge: Cambridge University Press.
Grosjean F., Li P. 2013. The Psycholinguistics of Bilingualism. Malden: Wiley-Blackwell.
Grzegorczykowa, R. 1999. Pojęcie językowego obrazu świata W: Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Hamers J. F., Blanc M. H. A. 1989. Bilinguality and bilingualism. Cambridge: Cambridge University Press.
Haugen E. 1953. The Norwegian language in America: A study in bilingual behavior.Filadelfia: University of Pennsylvania Press.
Kurcz I. 2005. Psychologia języka i komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Lipińska E. 2003. Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mackey W. 2000. The description of bilingualism. W: The bilingualism reader, red. L. Weir. Nowy Jork: Routledge.
Maćkiewicz J. 1999. Wyspa – językowy obraz wycinka rzeczywistości. W: Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Olpińska-Szkiełko M. 2013. Wychowanie dwujęzyczne w przedszkolu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe IKL.
Pearson B. Z. 2007. Children with two languages. W: Handbook of Child Language red.E. Bavin,. Cambridge: Cambridge University Press.
Sękowska E. 2010. Język emigracji polskiej w świecie. Bilans i perspektywy badawcze. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Skutnabb-Kangas T. 1984. Bilingualism or Not – The Education of Minorities. Clevedon: Multilingual Matters.
Weinreich U. 1968. Languages in Contact: Findings and Problems. The Hague: Mouton. [Oryginalna publikacja: Publications of the Linguistic Circle of New York, nr 1, 1953]
Wierzbicka A. 1986. Analiza lingwistyczna aktów mowy jako potencjalny klucz do kultury. W: Problemy wiedzy o kulturze, red. A. Brodzka, M. Hopfinger, J. Lalewicz, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wierzbicka A. 1990. Podwójne życie człowieka dwujęzycznego. W: Język polski w świecie. Zbiór studiów, red. W. Miodunka, Warszawa: PWN.
Wróblewska-Pawlak K. 2004. Język – tożsamość – emigracja. O strategiach adaptacyjnych Polaków zamieszkałych we Francji w latach osiemdziesiątych XX wieku, Warszawa: Instytut Romanistyki UW.
