Józef Mackiewicz pionierem polskiego myślenia ekologicznego
Abstract
DOI: 10.19251/sej/2018.7(20)
Celem artykułu jest analiza reportaży Józefa Mackiewicza pod kątem badań ekokrytycznych. Artykuł ten wzmiankuje o narodzinach polskiego reportażu, omawia miejsce wczesnych tekstów dziennikarskich autora w krytyce literackiej, przybliża kwestie środowiskowe i sposób, w jaki Mackiewicz wprowadza je wyrażając swoje obserwacje i myśli. W centrum jego twórczości literackiej jest przekonanie, że związek między człowiekiem a naturą jest determinowany przez kulturę będąc jednocześnie pod wpływem złego zarządzania miejscowego kierownictwa. Pragnąc polepszyć sytuację, Mackiewicz przypomina o odpowiedzialności za otaczające środowisko oraz podkreśla znaczenie obcowania z przyrodą od dzieciństwa. Takie doświadczenie wpływa na wrodzone aspiracje człowieka i jego związek z istotami żywymi, dając możliwość wzmocnić i rozwijać je przez całe życie. W dwudziestoleciu międzywojennym idee Mackiewicza były nowatorskie i perspektywiczne.
Słowa kluczowe: przyroda, człowiek, reportaż, dwudziestolecie międzywojenne, ekokrytyka, puszcza, doświadczenie, ekosystem.
References
Bibliografia:
Barcz Anna. 2016. Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
Bolecki Włodzimierz. 2007. Ptasznik z Wilna. O Józefie Mackiewiczu (Zarys monograficzny). Kraków: Wydawnictwo Arcana.
Fedorczuk Julia. 2015. Cyborg w ogrodzie. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra
Fitas Adam. 2016. Od duhy (nad końskim łbem) do ducha twórczości. O jednym motywie w prozie Józefa Mackiewicza. W Intryga interpretacji: profesor Władysław Panas in memoriam, red. Adam Fitas. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Fitas Adam. 1998. “Funkcje przyrody w Drodze donikąd Józefa Mackiewicza. Zarys problematyki”. Roczniki Humanistyczne, tom XLVI, z.1.
Gass Andrzej. 2011. Józef Mackiewicz jako reporter. Przyczynek do tematu. W Zmagania z historią. Życie i twórczość Józefa Mackiewicza i Barbary Toporskiej: materiały z konferencji w Muzeum Polskim w Rapperswilu z cyklu „Duchowe źródła Europy”, Zamek Rapperswil, 26-28 września 2006 r., red. Nina Kozłowska, Małgorzata Ptasińska. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Heywood Andrew. 2007. Ideologie polityczne, tł. M. Habura, N. Orłowska, D. Stasiak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mackiewicz Józef. 2017. Bulbin z jednosielca. Londyn: Kontra.
Mackiewicz Józef. 2012. Okna zatkane szmatami. Londyn: Kontra.
Mackiewicz Józef. 1988. Zwycięstwo prowokacji. Londyn: Kontra.
Piechota Magdalena, Stępnik Krzysztof (red.). 2004. Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym. Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Skolimowski Henryk. 2013. Homo Creator – człowiek ekologiczny. W Zielone oko Kosmosu, red. Henryk Skolimowski, Jan Konrad Górecki. Wrocław: „Atla 2”.
Skolimowski Henryk. 1989. Nadzieja matką mądrych. Eseje o ekologii, tł. Zbigniew Madej. Warszawa: ZBZ „Sangha”.
Surynt Izabela. 2013. Dzika kraina bagien i rojstów. W Józef Mackiewicz 1902-1985. Świadek krótkiego stulecia. Studia i materiały, red. K. Ruchniewicz, M. Zybura. Łomianki: Wydawnictwo LTW.
Taylor-Terlecka Nina. 2011. Krajobrazy litewskie Józefa Mackiewicza. W Zmagania z historią. Życie i twórczość Józefa Mackiewicza i Barbary Toporskiej: materiały z konferencji w Muzeum Polskim w Rapperswilu z cyklu „Duchowe źródła Europy”, Zamek Rapperswil, 26-28 września 2006 r., red. Nina Kozłowska i Małgorzata Ptasińska. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ściga¬nia Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Toporska Barbara. 1993. Fakty, przyroda i ludzie. W Józef Mackiewicz. Fakty, przyroda i ludzie. Londyn: Kontra.
Zieliński Jan. 2002. Rzecz o książkach. Rzeczpospolita, nr 28.
[www1] https://bpn.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=52&Ite-mid=103 (dostęp 15.07.2018).
[www 2] Marland Pippa. 2013. “Ecocriticism”. Literature Compass, nr 10/11. https:// www.academia.edu/14741084/Ecocriticism (dostęp 15.07.2018).
