Migracja słowa – obrazu. Problem przekładu w projektach poezji wizualnej w przestrzeni publicznej
Abstract
DOI: 10.19251/sej/2018.8(2)
Abstrakt
Poezja wizualna jest jednym z nurtów w sztuce konceptualnej, który z sukcesem odnajduje się w przestrzeni publicznej. Jego twórcy i teoretycy, operując na strukturze języka, starają się stworzyć nowy rodzaj komunikacji z odbiorcą, oparty o grę słowa z obrazem. Istotnym wyzwaniem dla takich działań jest możliwość dokonywania tłumaczenia poszczególnych utworów oraz osadzania ich w różnych kontekstach kulturowych. Artykuł rozważa przykłady strategii przekładu poezji wizualnej, bazując na analizie projektów takich współczesnych artystów, jak: Gerard Jurgen Blüm-Kwiatkowski, Seiichi Nikuni, Lawrence Weiner czy Jenny Holzer oraz nakreśla społeczną rolę, jaką może spełniać ten rodzaj twórczości.
Słowa kluczowe: poezja wizualna, sztuka konceptualna, sztuka w przestrzeni publicznej, pochodzenie kulturowe, przekład kulturowy, przekład poetycki
References
Bibliografia
Bean Victoria, Kenneth Goldsmith, Chris McCabe. 2015. The New Concrete: Visual Poetry in the 21st Century. Londyn: Hayward Gallery Publishing.
Engelking Leszek. 2006. „Konkretne decyzje tłumacza”. Literatura na świecie nr 11-12.
Gomringer Eugen. 1968. The Book of Hours and Constellations. Nowy Jork: Something Else Press.
Jarniewicz Jerzy. 2006. „Tłumacze na urlop!”. Literatura na świecie nr 11-12.
Kornhauser Jakub. 2012. „Zadania tłumacza poezji konkretnej. Prolegomena metodo¬logiczne (I)”. Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis z.3 nr 7.
Kornhauser Julian. 1983. Przekład jako objaśnienie (O tłumaczeniu poezji konkretnej), W Kornhauser Jakub, Wspólny język (Jugoslavica). Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.
Sosnowski Leszek. 2000. „W hołdzie poecie obrazów”. Estetyka i Krytyka nr 1.
Tsai Natalia. 2013. „Czarno na białym. Poezja konkretna na zajęciach językowych”. Acta Universitatis Lodziensis. Kształacenie polonistyczne cudzoziemców nr 20.
Williams Emmett. 1967. An Anthology of Concrete Poetry. Nowy Jork: Something Else Press.
[www 1] http://www.emultipoetry.eu/pl/walls/ (dostęp: 12.03.2018)
[www 2] http://miastoliteratury.pl/program/multipoezja-wiersze-na-murach/ (dostęp: 12.03.2018)
[www 3] http://www.doc.art.pl/biblioteka2011.htm (dostęp: 10.03.2018)
[www 4] https://www.youtube.com/watch?v=AscU8wKzbbE (dostęp: 13.03.2018)
[www 5] http://projects.jennyholzer.com/projections (dostęp: 13.03.2018)
[www 6] http://culture.pl/pl/wydarzenie/wystawa-i-projekcje-jenny-holzer (dostęp: 13.03.2018)
[www 7] http://www.artboomfestival.pl/pl/80/5/36/Holzer-Jenny (dostęp: 13.03.2018)
Spis fotografii
Fot. 1. Seiichi Nikuni Kawa mata wa Shū, Lejda, Holandia, autor: David Epstein, źró¬dło: Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Fot. 2. Lawrence Weiner, A translation from one language to another, Amsterdam, Holandia, autor: brbbl, źródło: Wikimedia Commons, CC BY 2.0
Fot. 3. Jenny Holzer, Projekt PROJECTIONS z wykorzystaniem tłumaczenia poezji Wi¬sławy Szymborskiej, MASS MoCA, Massachusetts, autor: Tim Schapker, źródło: Wikimedia Commons, CC BY 2.0
