Metafory miłości na przykładzie polskich, współczesnych utworów wokalnych
Keywords:
metafory, piosenka, językoznawstwo kognitywne, tekstAbstract
DOI: 10.19251/sej/2019.9(6)
Streszczenie
Artykuł skupia się na opisie przenośnych określeń dotyczących miłości, budowanych za pomocą trzech rodzajów metafor: orientacyjnych, ontologicznych i strukturalnych na przykładzie polskich współczesnych utworów popkultury, zgodnie z założeniami językoznawstwa kognitywnego Lakoffa i Johnsona (1980). Celem artykułu jest przedstawienie, jak często polscy artyści sięgają po tradycyjne metafory, w szczególności: MIŁOŚĆ TO WOJNA, MIŁOŚĆ TO SZALEŃSTWO, DOBRO TO GÓRA, ZŁO TO DÓŁ itd., ponieważ metafora jest ważnym narzędziem, za pomocą którego konceptualizuje się rzeczywistość.
References
Bibliografia
Abdallah-Krzepkowska Beata. 2010. Metaforyczna konceptualizacja sprawie¬dliwości w Koranie. W Relatywizm w języku i kulturze, red. Anna Pajdzińska, Ryszard Tokarski. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 111–124.
Arystoteles. 2004. Retoryka, Retoryka dla Aleksandra, Poetyka, przeł. H. Pod¬bielski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bańko M. (red.) 2000. Inny słownik języka polskiego, Warszawa, t. A-Ó.
Barker Philip. 1997. Metafory w psychoterapii: teoria i praktyka. Część 1: Strategiczna terapia krótkoterminowa, tłum. Jadwiga Węgrodzka. Gdańsk: Wydaw¬nictwo Psychologiczne.
Bauman Zygmunt. 2003. Razem, osobno, tłum. Tomasz Kunz. Kraków: Wy¬dawnictwo Literackie.
Bolecki Włodzimierz. 1999. O miłości najkrócej (Wstęp). W Snuć miłość… Polska poezja miłosna XV-XX w. Antologia, red. W. Bolecki. Warszawa: Świat Książki.
Chlewiński Zdzisław. 1999. Umysł: dynamiczna organizacja pojęć. Analiza psychologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Cymanow-Sosin Klaudia. 2010. Metafory we współczesnej reklamie. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Grado.
Dobrzyńska Teresa. 1984. Metafora. Wrocław: Zakład Narodowy im. Osso¬lińskich.
Dobrzyńska Teresa. 1994. Mówiąc przenośnie… Studia o metaforze. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Dobrzyńska Teresa. 2012. Od słowa do sensu: studia o metaforze. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Falkiewicz Andrzej. 1996. Istnienie i metafora. Wrocław: Wydawnictwo A.
Fleischer Michael. 2003. Polska symbolika kolektywna. Wrocław: Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
Gdula Maciej. 2006. Zmienne losy miłości w socjologii. W Kultura i spo¬łeczeństwo. Więzi i uczucia. Warszawa: PAN Komitet Socjologii, Instytut Studiów Politycznych, Tom L, nr 1–2, s. 79–103.
Grabowski Marian. 1998. Filozofować o miłości. W: O miłości. Antologia, wybór, red., wstęp Marian Grabowski. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Kamińska-Szmaj Irena. 1994. Judzi, zohydza, ze czci odziera. Język propagan¬dy politycznej w prasie 1919–1923. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej.
Kiklewicz Aleksander. 2006. Język. Komunikacja. Wiedza. Mińsk: Wydawnic¬two Prawo i Ekonomika.
Kinowska Aleksnadra. 2003. Konceptualizacja miłości i nienawiści w powie¬ści „Wichrowe wzgórza” Emily Brontë i jej dwóch polskich przekładach. Kraków: Unversitas.
Kita Małgorzata. 2010. Polska (?) miłość. Język i tekst w dzisiejszym dyskursie miłosnym. W: Miłość we współczesnych tekstach kultury, red. Monika Szczepaniak. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kaźmierza Wielkiego, s. 49–64.
Kopaliński Władysław. 1975. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycz¬nych. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Kopaliński Władysław. 1998. Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Pań¬stwowy Instytut Wydawniczy.
Kopaliński Władysław. 2011. Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydaw¬nicza Rytm.
Kövecses Zoltán. 2011. Język, umysł, kultura. Praktyczne wprowadzenie, tłum. Anna Kowalcze-Pawlik, Magdalena Buchta. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wy¬dawców Prac Naukowych Universitas.
Lakoff George, Johnson Mark. 2010. Metafory w naszym życiu, tłum. Tomasz P. Krzeszewski, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia 2010.
Nowakowska-Kempna Iwona. 2000a. Konceptualizacja uczuć w języku polskim. Część II. Data. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
Nowakowska-Kempna Iwona. 2000b. Język ciała czy ciało w umyśle, czyli o metaforyce uczuć. W Język a kultura. Tom 14: Uczucia w języku i tekście, red. Iwona Nowakowska-Kempna, Anna Dąbrowska, Janusz Anusiewicz. Wrocław: Wydawnic¬two Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 25–58.
Ogonowska Agnieszka. 2010. Twórcze metafory medialne. Baudrillard – Mc¬Luhan – Goffman. Kraków: Universitas.
Pajdzińska Anna. 1999. Jak mówimy o uczuciach? Poprzez analizę frazeologi¬zmów do językowego obrazu świata. W Językowy obraz świata, red. Jerzy Bartmiński. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 83–101.
Pawelec Andrzej. 2006. Metafora pojęciowa a tradycja. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Pawliszyn Aleksander. 1999. Świat człowieka i kosmos poprzez metaforę. Po¬znań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Przybytek Paweł. 2015. „Rola metafor w „Elicie Bolszewickiej” i „Na Czerwo¬nym Olimpie” Konstantego Srokowskiego”. Zeszyty Prasoznawcze t. 58, nr 4 (224), s. 883–904.
Rutka Anna. 2010. Miłość obarczona pamięcią. Powieść generacyjna Micha¬lea Zellera „Die Reise nach Samosch” („Podróż do Zamościa”) (2003). W: Miłość we współczesnych tekstach kultury, red. Monika Szczepaniak. Bydgoszcz: Wydaw¬nictwo Uniwersytetu Kaźmierza Wielkiego, s. 183–197.
Sławiński Janusz (red.). 1998. Słownik terminów literackich. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Stępnik Krzysztof. 1998. Filozofia metafory. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Świątek Jerzy. 1998. W świece powszechnej metafory: metafora językowa. Kraków: PAN.
Wojtyła Karol. 1982. Miłość i odpowiedzialność, Lublin: Wydawnictwo To¬warszystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Zaltman Gerlad i Zaltman Lindsay. 2010. Metafora w marketingu: jak prze¬niknąć umysły klientów dzięki metaforom głębokim, tłum. Jacek Środa. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
