LOKALNE SYSTEMY OŚWIATY – STUDIUM SZEŚCIU GMIN. WNIOSKI Z BADAŃ
DOI:
https://doi.org/10.19251/sej/2022.15(8)Słowa kluczowe:
oświata publiczna, decentralizacja oświaty, lokalne systemy oświaty, zarządzanie oświatąAbstrakt
Artykuł prezentuje wyniki badań, dotyczących funkcjonowania gminnych systemów oświatowych, ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań (przesłanek) decyzji podejmowanych przez władze samorządowe oraz efektywności tych systemów, które autorka przeprowadziła w latach 2015-2016 w ramach grantu Akademii Pedagogiki Specjalnej. W wyniku badań ustalono, że chociaż, zgodnie z zapisem konstytucyjnym, oświata publiczna jest zadaniem własnym jednostek samorządu terytorialnego, to kluczowe decyzje dotyczące jej funkcjonowania są uzależnione od polityki na szczeblu centralnym. Mimo licznych trudności i ograniczeń w sferze
uwarunkowań decyzyjnych, ocena efektywności
lokalnych systemów oświatowych
rozumianych jako zdolność do
pozyskiwania zasobów niezbędnych
dla ich funkcjonowania i rozwoju oraz
zaspokajanie potrzeb społecznych, pozwala
na stwierdzenie, że zmiany zachodzące
w badanych systemach wpływały
pozytywnie na efektywność ich funkcjonowania.
Spowodowały to decyzje władz
samorządowych w związku z pozyskiwaniem
zasobów – uczniów przychodzących
do szkół i środków otrzymywanych
z budżetu państwa w postaci subwencji.
Badane systemy nie zaspokajały jednak
w pełni potrzeb społecznych.
Bibliografia
Ackoff, Russell L. 1973. O systemie pojęć systemowych. Prakseologia, 2, 143-161.
Bąkowska-Morawska, Urszula. 2008. Techniki decyzyjne i organizatorskie: ujęcie praktyczne. Wałbrzych: PWSZ im. Angelusa Silesiusa.
Creswell, John W. 2007. Qualitative Inquiry and Research Design. Choosing Among Five Approaches. Thousand Oaks: Sage Publications.
Flajszok, Iwona i Anna Męczyńska i Anna Michna. 2013. Zarządzanie publiczne. Nieprogramowalne decyzje w jednostkach oświatowych. Warszawa: Difin.
Frankfort-Nachmias, Chava i David Nachmias. 2011. Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Frąckiewicz, Jan i John Leon. 2001. Systemy sprawnego działania: teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Antyk Marcin Dybowski.
Gozdowska, Elżbieta. 2009. Zastosowanie paradygmatu systemowego w badaniach. Edukacja Otwarta, 1, 75-96.
Gozdowska, Elżbieta i Danuta Uryga. 2014. Rada szkoły. Między ideą a praktyką społeczną. Warszawa: APS.
Herczyński, Jan i Joanna Siwińska-Gorzelak. 2016. Ocena efektywności podziału subwencji oświatowej dla gmin. Edukacja, 2, 47-66.
Koźmiński, Andrzej K. i Włodzimierz Piotrowski. (red.). 2013. Zarządzanie. Teoria i praktyka. wyd. 5 zm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Konieczny, Józef. 1983. Inżynieria systemów działania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.
Mazurkiewicz, Anna. 2011. Sprawność działania – interpretacja teoretyczna pojęcia. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 20, 47-57.
Miles, Matthew B. i A. Michael Huberman. 2000. Analiza danych jakościowych. tłum. Stanisław Zabielski. Białystok: Trans Humana.
Obłój, Krzysztof. 2001. Strategia organizacji. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Pilich, Mateusz i Artur Olszewski. red. 2018. Prawo oświatowe oraz przepisy wprowadzające. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
Senge, Peter M. 2003. Piąta dyscyplina. Kraków: Business Press Ltd.
Sienkiewicz, Piotr. 1988. Inżynieria systemów kierowania. Warszawa: PWE.
Stake, Robert E. 2009. Jakościowe studium przypadku. tłum. Marta Sałkowska. W: Metody badań jakościowych, t. 1, red. Norman K. Denzin i Yvonna S. Lincoln, 623-654. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Strumińska-Kurta, Marta i Izabela Koładkiewicz. 2012. Studium przypadku. W: Badania jakościowe. Metody i narzędzia, t. 2, red. Dariusz Jemielniak, 1-40. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sysko-Romańczuk, Sylwia, Piotr Zaborek i Agnieszka Niedźwiedzka. 2012. Modele zarządzania oświatą w polskich samorządach. W: Zarządzanie oświatą. Biblioteczka Oświaty samorządowej 2, red. Mikołaj Herbst, 15-65. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Śliwerski, Bogusław. 2015. O konieczności powrotu do subsydiarnej roli państwa w publicznej edukacji szkolnej dzieci i młodzieży. Pedagogika Społeczna, 3, 17-51.
Śliwerski, Bogusław. 2020. (Kontr-) rewolucja oświatowa, Studium z polityki prawicowych reform edukacyjnych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Uryga, Danuta i Elżbieta Gozdowska. 2016. Rada Oświatowa w opiniach władz samorządowych i środowisk związanych z lokalną edukacją. Raport z badania. Łódź: Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego.
Akty prawne:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997, Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 z późn. zm.
Ustawa z 7.09.1991 o systemie oświaty, tekst jedn. Dz.U. 2004, nr 256, poz. 2572 z późn. zm.
Ustawy z 8.08.1996 o Radzie Ministrów, Dz.U. 2003, nr 24, poz. 199 z późn. zm.
Ustawa z 27.06.2003 o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. 2003, nr 137 poz. 1304.
Ustawa z 29.12.2015 o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2016, poz. 35.
Ustawa z 23.06.2016 o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2016, poz. 1010.
Ustawa z 14.12.2016 Prawo oświatowe, Dz.U. 2017, poz. 59 z późn. zm.
Strony internetowe:
Na rozdrożu, dostęp 10.01.2016, https://samorzad.pap.pl/kategoria/finanse/na-rozdrozu
