SOCJALIZACYJNA FUNKCJA OPIEKI A WZORY OPIEKUŃCZOŚCI
DOI:
https://doi.org/10.19251/sej/2022.15(1)Słowa kluczowe:
Educator, pupil, care, upbringing, socialization, care patternsAbstrakt
Artykuł porusza problem socjalizacji dzieci i młodzieży poprzez oddziaływanie opiekuńcze w aspekcie budowania określonych wzorów opiekuńczości. Jego celem jest analiza socjalizacyjnej funkcji opieki w kontekście kształtowania postaw opiekuńczych oraz ukazanie znaczenia działań opiekuńczo-wychowawczych dla procesu przechodzenia z roli podopiecznego w rolę opiekuna. Artykuł koncentruje się wokół następujących problemów badawczych: Jaką rolę w procesie kształtowania postawy opiekuńczej odgrywa funkcja socjalizacyjna opieki? Jakie znaczenie dla kształtowania roli opiekuna jest doświadczenie bycia podopiecznym? Czy kultura pedagogiczna rodziców (opiekunów-wychowawców), czyli świadomość i kompetencje wychowawcze, podnosi jakość ich pracy opiekuńczo-wychowawczej?
Analiza socjalizacyjnej funkcji opieki pozwala lepiej rozumieć na czym polega proces budowania u podopiecznych takich dyspozycji związanych z zaspokajaniem ludzkich potrzeb, które pozwolą dziecku, a następnie młodemu człowiekowi przekształcać się z roli podopiecznego w rolę opiekuna. Dojrzała i odpowiedzialna praca opiekuńczo-wychowawcza w większym stopniu jest uwarunkowana osobowością opiekuna-wychowawcy niż jego umiejętnościami czy programami, którymi się posługuje. Praca ta wymaga umiejętności nawiązywania, utrzymywania i wzmacniania kontaktu podopiecznym. Ponadto w relacjach z podopiecznym-wychowankiem należy kierować się życzliwością, empatią, akceptacją, a także asertywnością.
Bibliografia
Augustowska, Katarzyna. 2014. Cechy dobrego opiekuna, wychowawcy w świetle poglądów Janusza Korczaka i innych pedagogów. Dostęp 16.03.22. https://www.edukacja.edux.pl/p-25189-cechy-dobrego-opiekuna-wychowawcy-w-swietle.php.
Bowlby, John. 1989. Una base sicura: Applicazioni cliniche della teoria dell’attaccamento. Milano: Raffaello Cortina Editore.
Dąbrowski, Zdzisław. 2006. Pedagogika opiekuńcza w zarysie. t. 2. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Dąbrowski, Zdzisław. 2008. Terminologia pedagogiki opiekuńczej. W: Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość. red. E. Jundziłł, R. Pawłowska. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Giddens, Anthony. 2007. Socjologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grudziecka, Anna. 2018. Wychowawca grupy wychowawczej w internacie SOSW w Mławie. Dostęp 6.10.21. https://pedagogika-specjalna.edu.pl/oligofrenopedagogika/esej-opiekun-dzieci-niepelnosprawnych.
Izdebska, Jadwiga. 2015. Dziecko – dzieciństwo – rodzina – wychowanie rodzinne. Kategorie pedagogiki rodziny w perspektywie pedagogiki personalistycznej. Białystok: Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Juszczyk-Rygałło, Joanna. 2016. Socjalizacja dziecka jako proces kształtowania tożsamości. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, t. 11, 4(42), 13-25.
Kamiński, Aleksander. 1948. Nauczanie i wychowanie metodą harcerską. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Kelm, Albin. 2000. Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Kozdrowicz, Ewa. 2006. Między teorią a praktyką. Dyskusja o kształceniu pedagogów społecznych. W: Absolwent pedagogiki dziś. Perspektywa teorii i praktyki pedagogiki społecznej. red. E. Kozdrowicz, A. Przecławska. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Lisiecki, Kazimierz. 2007. O „złych” dzieciach. W: Ogniska „Dziadka” Lisieckiego. red. K. Dąbrowski. Warszawa: Wydawnictwo Digipol.
Marchwicki, Piotr. 2006. Teoria przywiązania J. Bowlby’ego. Seminare. Poszukiwania naukowe, 23, 365-383.
Michalak, Marek. 2012. Słowo wstępne. W: Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie. red. J. Korczak. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Nowak, Marian. 2001. Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Obuchowski, Kazimierz. 1993. Człowiek intencjonalny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Okoń, Wincenty. 2004. Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Smolińska-Theiss, Barbara. 2014. Dzieciństwo jako status społeczny. Edukacyjne przywileje dzieci klasy średniej. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Sosnowski, Tomasz. 2011. Ojciec we współczesnej rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Śniegulska, Anna. 2018. Opiekuńczo-wychowawcza rola rodziców w percepcji społecznej. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 10, 48-55.
Walęcka-Matyja, Katarzyna. 2014. Role i funkcje rodziny. W: Psychologia rodziny. red. I. Janicka, H. Liberska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Winiarski, Mikołaj. 2017. „Opieka”, „pomoc” i „wsparcie społeczne” w przestrzeni opiekuńczej i socjalnej. W: Opieka i wsparcie jako zadanie całożyciowe. Studia z pedagogiki opiekuńczej. red. Cz. Kustra, M. Fopka-Kowalczyk, A. Bandura. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Zięba, Bożena. 1989. Zakres funkcji socjalizacyjno-wychowawczej rodziny. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny, 4, 343-355.