DEPRESJA I ZACHOWANIA SAMOBÓJCZE WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY W DOBIE WSPÓŁCZESNYCH ZAWIROWAŃ SPOŁECZNYCH
DOI:
https://doi.org/10.19251/sej/2022.16(16)Słowa kluczowe:
depresja, samobójstwo, młodzież, sposoby zapobiegania prób samobójczychAbstrakt
Depresja i samobójstwo – to powiązane ze sobą zagadnienia, które obecnie – jak pokazują statystyki – bardzo nasiliły się wśród młodego pokolenia z powodu pandemii, która miała przełożenie na stan psychiczny dorosłych i dzieci – tak od początku jej wybuchu sugerowali eksperci. Dziś jest to widoczne na twardych danych. Samotność, ucieczka od życia, wyizolowania z części społeczeństwa, grupy i rodziny daje młodemu człowiekowi pozorne poczucie bezpieczeństwa. Skutki depresji rzutują na ich dalsze życie, a jej epizody mogą się powtarzać i prowadzić do prób samobójczych (udanych i nieudanych). Samobójstwo jest zjawiskiem wstrząsającym, wynikiem dramatycznej decyzji młodego człowieka pogrążonego w cierpieniu i desperacji. Atak na własne życie świadczy między innymi o wadliwym systemie wsparcia, dezintegracji rodziny, o nerwicy neogennej. Programy profilaktyki powinny prowadzić do odwrócenia zachowań autodestrukcyjnych i wzmocnienia swojej struktury osobowości.
Bibliografia
Butcher, James N. i Jill M. Hooley i Susan Mineka. 2020. Psychologia zaburzeń, tłum. Sylwia Pikiel, Anna Sawicka-Chrapkowicz. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Carr, Alan. 2004. Depresja i próby samobójcze młodzieży, tłum. Jarosław Rybski. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Cekiera, Czesław. 1991. Rozwój osoby w warunkach stresu psychologicznego. W: Człowiek w sytuacji trudnej, red., Brunon Hołyst, 60-66. Warszawa: PTHP.
Damasio, Antonio.2019. Błąd Kartezjusza, tłum. Maciej Karpiński. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Doidge, Norman. 2016. Jak naprawić uszkodzony mózg: od udarów i chronicznego bólu po choroby neurodegeneracyjne, tłum. Barbara Mińska. Białystok: Wydawnictwo Vital.
Domańska, Maria i Andrzej Wilk. 2022. Rosyjski atak na Ukrainę. Dostęp: 7.07.2022. https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/ 2022-02-24/rosyjski-atak-na-ukraine-24-lutego-godz-900
Feldenkrais, Moshe P. 2012. Świadomość poprzez ruch: proste ćwiczenia doskonalące zdrowie sylwetkę wzrok wyobraźnię i świadomość siebie, tłum. Joanna Gołyś. Warszawa: Wydawca Virgo.
Forum Przeciw Depresji. 2022. Samobójstwo. Dostęp: 28.02.2022 https://forumprzeciwdepresji.pl/depresja/o-chorobie/statystyki
Forum Przeciw Depresji. 2022. Statystyki. Dostęp: 28.02.2022 https://forumprzeciwdepresji.pl/depresja/o-chorobie/statystyki
Frankl, Viktor E. 2018. Człowiek w poszukiwaniu sensu, tłum. Aleksandra Wolnicka. Warszawa : Wydawnictwo Czarna Owca.
Frankl, Viktor E. 2018. Wola sensu, tłum. Aleksandra Wolnicka. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Fromm, Erich. 2020. Mieć czy być?, tłum. Jan Karłowski. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Fromm, Erich. 2016. Patologia normalności. Przyczynek do nauki o człowieku, tłum. Stefan Baranowski i Robert Palusiński. Kraków: Vis-a-Vis Etiuda.
Fromm, Erich. 2018. O miłości do życia, tłum. Jarosław Dudek i Edyta Kiresztura-Wojciechowska. Kraków: Vis-a-Vis Etiuda.
Gerstmann, Stanisław. 1985. Podstawy psychologii konkretnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heisel, Marnin J. and Gordon L. Flett. 2004. Purpose in life, satisfaction with life, and suicide ideation in a clinical sample. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment. 26 (2),127-135.
Hertz, Noreena. 2020. Stulecie samotnych. Jak odzyskać utracone więzi, tłum. Patrycja Zarawska Warszawa: Wydawnictwo Burda Media Polska.
Hołyst, Brunon. 1991. Przywróceni życiu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hołyst, Brunon i Marian Staniaszek. 1995. (red.). Samobójstwo. Warszawa-Łódź. Wydawnictwo: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.
Hołyst, Brunon. 2012. Suicydologia. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis Polska.
Horney, Karen. 2021. Neurotyczna osobowość naszych czasów, tłum. Helena Grzegołowska. Poznań : Dom Wydawniczy Rebis
Jarosz, Maria. 1995. Polacy samobójcy i ich cechy społeczno-zawodowe. W: Samobójstwo: materiały z I Konferencji Suicydologicznej w Łodzi wfr dniach 24-25.11.1995 r., red. Brunon Hołyst i Mariana Staniaszka, 9-32. Warszawa Łódź: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.
Jarosz, Maria. 2013. Samobójstwa: dlaczego teraz? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kępiński, Antoni. 1985. Melancholia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Kępiński, Antonii. 2016. Poznanie chorego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kiang, Lisa and Andrew J. Fuligni. 2010. Meaning in life as a mediator of ethnic identity and adjustment among adolescents from Latin, Asian, and European American backgrounds. Journal of youth and adolescence. 39(11), 1253-1264.
Kicińska, Lucyna i Jolanty Palma. 2022. Zachowania samobójcze wśród dzieci i młodzieży. Raport za lata 2012-2021. Dostęp: 20.06.2022. https://www.gov.pl/attachment/82261ed5-8c47-4ab7-9241-18fca8ea75ab
Kokoszka, Andrzej. 2003. Współzachorowalność zaburzeń depresyjnych i nerwicowych – jej znaczenie w teorii i praktyce lekarskiej. Przew. Lek., 7/8, 90 – 98.
Komender, Jadwiga. 1995. Zapobieganie próbom samobójczym podejmowanyM przez dzieci i młodzież. W: Samobójstwo: materiały z I Konferencji Suicydologicznej w Łodzi wfr dniach 24-25.11.1995 r., red. Brunon Hołyst i Mariana Staniaszka, 93-98. Warszawa Łódź: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.
Kopczyński, Kazimierz. 1997. Wpływ żywienia na pracę mózgu i aktywność psychiczną człowieka. Zdrowie psychiczne. 3-4.
Kopczyński, Kazimierz. 1994. Zainteresowania i system wartości u nieletnich zagrożonych samobójstwem. Warszawa: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.
Koszewska, Iwona. 2020. O depresji dziś. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Kowalik, Lucyna. 2003. Poradnik według Antoniego Kępińskiego: poznaj siebie: samotność, lęk, depresja. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Koweszko, Tytus. 2019. Zatrzymać samobójstwo. Poradnik dla rodzin i bliskich. Warszawa: Wydawnictwo Medyk.
Kramlinger, Keith. (red.). 2007. Depresja. Co lekarz radzi. Warszawa: Wyd. Świat Książki.
Länge, Alfred. 2016. Gdy rodzi się pytanie o sens, tłum. Anna Grzegorczyk i Anna Szymczak. Warszawa: Wydawnictwo Barbelo.
Malicka-Gorzelańczyk, Hanna. 2002. Opinie młodzieży o samobójstwie. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
Mathers Colin D. and Dejan Loncar. 2006. Projections of global mortality and burden of disease from 2002 to 2030. PLoS Medicine, 3, e 442.
Obuchowski, Kazimierz. 2020. Galaktyka potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich. Poznań: Zysk i S-ka,
Olekszyk, Joanna. 2016. Żeby życie miało sens. Warszawa: Wydawnictwo Zwierciadło.
Pełka-Wysiecka, Justyna i Jerzy Samochowiec. 2014. Depresja - czy faktycznie zróżnicowana farmakoterapia? Psychiatria, 11, 141-147.
Pierzchała, Kazimierz i Czesław Cekiera. 2009. Człowiek a patologie społeczne. Toruń: Adam Marszałek
Pilecka Barbara. 2006. Kryzys psychologiczny: wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Plus Medycyna. 2022. W roku 2021 wśród dzieci i młodzieży prawie 500 prób samobójczych. Dostęp: 3.05.2022. https://pulsmedycyny.pl/w-roku-2021-wsrod-dzieci-i-mlodziezy-prawie-500-prob-samobojczych-wiecej-1138735
Pomykało, Wojciech. (red.). 1997. Encyklopedia Pedagogiczna. Warszawa: Wydawnictwo Fundacja INNOWACJA.
Popielski, Kazimierz i Piotr Mamcarz. 2015.Trauma egzystencjalna a wartości. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
ProfiBaza. 2020. Zdrowie – definicja. Dostęp: 26.08.2020. https://www.profibaza.pzh.gov.pl
Pużyński, Stanisław. 2002. Depresje i zaburzenia afektywne. Warszawa: Wyd. Lekarskie PZWL.
Ringel, Erwin. 1987. Gdy życie traci sens: rozważania o samobójstwie, tłum. Elżbieta Kaźmierczak. Szczecin: Glob.
Ringel, Erwin. 1992. Nerwica a samozniszczenie, tłum. Stanisław Lachowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Stukan, Jarosław. 2008. Diagnoza ryzyka samobójstwa. Zdzieszowice: Prometeusz.
Stukan, Jarosław. 2010. Toksyczna psychologia i psychiatria: depresja a samobójstwo. Zdzieszowice: Prometeusz.
Szałański, Jan. 1995. Poczucie sensu życia u osób po próbach samobójczych. W: Samobójstwo: materiały z I Konferencji Suicydologicznej w Łodzi wfr dniach 24-25.11.1995 r., red. Brunon Hołyst i Mariana Staniaszka, 121-132. Warszawa Łódź: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.
Śliwerski, Bogusław. 1993. (red.). Kontestacje pedagogiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS 1993.
Świątek, Dorota. 2015. Zagrożenia suicydalne jako predyktor zachowania człowieka. Szkoła Specjalna, 76(2), 113-123.
Święcicki, Łukasz. 2010. Depresja – zwykła Choroba? Wrocław: Elsevier Urban&Partner.
Wiedza24h. 2021. Depresja, definicja. Dostęp: 25.09.2021. www.wiedza24h.pl/pojecie/195/depresja_definicja.html
Wojtczuk, Agnieszka. 2020. Pandemia koronawirusa – zmiana w świecie. Zagrożenia dla zdrowia psychicznego i szanse rozwojowe. Student Niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy, 13, 101-113.
Wojtyniak, Bogdan i Paweł Goryński. 2020. (red.). Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania 2020. Warszawa: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny.
Załęski, Stanisław. 2018. Psychologia samobójstwa. Sandomierz: Wydawnictwo Armoryka
Zawadzka, Dorota et al. 2017. Związek poczucia sensu życia z zadowoleniem z życia, występowaniem dolegliwości subiektywnych oraz statusem ekonomicznym rodziny w populacji uczniów gimnazjum. Developmental Period Medicine, XXI,1
Ziółkowska, Justyna. 2016. Samobójstwo. Analiza narracji osób po próbach samobójczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
